SDC12205

12- • l . Mtagia '‘.■rostu i rozwoju

.^kk4oj;:iy;u (\tokminy uczestniczą w regulacji podziałów komórkowych (cylokinezy), ón& wzrostu, spoczynku, transportu asymilatów, starzenia mc. Cy-uuminy powstają z adeniny i pirofosforanu dimctyioałfilu (patrz rozdz. Z3.6.4.2).

Kwas abscysynowy ( \BA. abscisk acid; rys. 3.2D) jest jedynym znanym przedstawicielem tc; grupy hormonów. Uczestniczy on w regulacji wzrostu, kiełkowania na-nhmi. 'fwnnku. opadania liści i owoców, starzenia się. a także odpowiedzi roślin na ce^y AB A powstaje na szlaku kwasu mewa łonowego i należy do seskwiferpeno-tdów t patrz rozdz. 2.3A4.2).

Kv*a> jasnionowy (JA, jasmonicacid: rys. 3.2E) to główny przedstawiciel nielicznej kUsy asmonidow. Jest on zaangażowany w regulacji wzrostu, kiełkowania, morfo-cenczy i starzenia się. a także reakcji roślin na stresy. JA powstaje z kwasu linoleno-wego. uwalnianego z lipidów roślinnych w wyniku szeregu reakcji utleniania, dchyd-ratacji i cyklizacji.

Bra mn o * feroi dy iBS. brassinosteroid: rys. 3.21) - duża (ponad 40 przedstawicieli) i zróżnicowana klasa hormonów ; uczestniczą w regulacji w ielu procesów, jak wzrost rozwój, niektóre przemiany metaboliczne, fotosynteza i odpowiedzi roślin na stresy : iniekcje. BS są syntetyzowane na szlaku kwasu mewalonowego i należą do triterpc-

ooidów.

Schemat (rys. 3.3) ilustruje pochodzenie hormonów i niektórych innych regulatorów wzrostu roślin.

Z powyższej prezentacji hormonów roślinnych wynika, że wszystkie wykazują dzia-Sarnc płejolropowe. każdy z nich uczestniczy w regulacji wielu procesów fizjologicz-rych. Co więcej, w regulacji każdego procesu bierze udział zespół hormonów - kompleks hormonalny, w którym najczęściej można wyróżnić hormon(y) pelniący(e) rolę dominującą i hormony współdziałające. W kompleksie takim uczestniczą hormony • :;.rr:L.\;;jcc przebieg procesu obok hormonów hamujących, toteż mówimy o równowadze hormonalnej sterującej procesem. Sytuacja taka odbiega w sposób zasadni-

(ttófcai

a*n    ynookwasy    Ac-CoA

^Uf% 3 '    hotmonó* i nmWiyycn Innych foguioto'0w włosiu fojlin SH»óły

" •    €fi t/auroofatfOtfy CK CytoKjrnrty, GA g.bero-.ny, ja fcwos ioarwonowy,

I

/.A

«y od sposobu działania hormonów zwierzęcych. gdzie każdy hormon uczestniczy w regulacji określonego procesu fizjologicznego. Schemat (rys. 3.4) obrazuje udział poszczególnych hormonów w regulacji kolejnych etapów rozwoju komórki roślinnej.

Stężenie hormonu jest precyzyjnie regulowane

W większości procesów fizjologicznych regulowanych przez hormony zależność między stężeniem podanego hormonu lub stężeniem endogennego regulatora a jego efektem ma charakter prostoliniowy lub wykładniczy, przynajmniej w pewnym zakresie stężeń. Zwiększanie stężenia hormonu powyżej pewnego maksymalnego poziomu nic powoduje już dalszego zwiększenia intensywności efektu, a w niektórych przypadkach prowadzi do zmiany charakteru efektu. Wskazuje to. że procesy w pływające na aktualne stężenie hormonu w komórce, tkance czy organie mogą decydować o intensywności i kierunku wzrostu i rozwoju rośliny. Rysunek 3.5 ukazuje zasadnicze grupy procesów prowadzących do zw iększenia stężenia hormonu (biosynteza, uwalnianie z form nieaktywnych, transport do komórki) oraz do zmniejszenia tego stężenia (degradacja, wiązanie w formy nieaktywne, transport z komórki). Stosunek intensywności tych procesów określa aktualne stężenie hormonu.

synteza

wzrost

podział    cyloplazma-    wzrost

komórto    tyczny    tfongacyjny    różnicowanie Morzenie W)

CzH.

$$. 34, Sc^emai równowagi hormonalnej uczestrwaącej w reguła:, fcotejnycn stadiów ontogenezy tómori•> rosim-V, sUWy ABA - kwas abscysynowy. C H. - Wyten. CK - oytołonma GA - giberełma AA - aufcayna Cienkie stizas>j wskazuj na elokl przeciwstawny do otefctu hormonu dominującego, przodstŁwranego przez strzafw portowe

degradacja

transport do

stężenie

hormonu

transport 2

nieaktywne tomiy związane (kon-i^atyj

Ryt 3.5. Schemat zależności między p* ocoaami kształtu, tcyr stęźento hormonu w komoto?