WA30850 II109 NARZEDZIA ROLNICZE007 I djvu

J. FALKOWSKI 4 [116]

czyniał się wiele do rozwoju wierzeń i wogóle całej dziedziny kultury duchowej^l.

Okres najniższy, w którym człowiek żywił się tem, co znajdował jako gotowy płód natury w formie owoców bez własnej współpracy jest okresem zbieractwa. Okresem wyższym są t. zn. kultury kopieniacze używające prymitywnych narzędzi. Okresem najwyższym jest okres trzeci celowej uprawy roślin. Okres ten dzielimy na trzy podokresy:

a)    uprawy ręcznej,

b)    uprawy ręcznej wyższej, t. j. ogrodowej, i

c)    właściwej kultury rolniczej².

Uprawa ręczna jest to uprawa dorywcza roślin jadalnych naj-prostszemi narzędziami. Uprawa ogrodowa będąc w dalszym ciągu uprawą ręczną polega na intensywnej i celowej uprawie połączonej z sztucznem nawadnianiem i t. p.³ Tutaj należy zaliczyć także uprawę zbóż narzędziami ręcznemi. Podokres trzeci, właściwej kultury rolniczej, odznacza się zespoleniem uprawy roli z chowem bydła, a występują w nim prócz pól uprawnych łąki na pastwiska dla zwierząt, a jako forma już zupełnie rozwinięta pola zasiane specyalnemi roślinami na paszę dla bydła *. Trzeci ten podokres zaczyna się z chwilą użycia do uprawy roli narzędzia specyalnego, pochodzenia świętego, danego przez bogów, z siłą pociągową zwierzęcą w formie umyślnie do tego przystosowanej t. j. bezpłciowego wołu⁵.

Oczywista, że te pierwsze formy gospodarstwa rolniczego, zwłaszcza najpierwotniejsze, i narzędzi z niemi związanych, nie są, podobnie jak myśliwstwo, pasterstwo i rolnictwo, formami pochodnemi. Formy takie, jak zbieractwo lub kopieniactwo a także uprawa ręczna, niewątpliwie istniały, a istnieją do dnia dzisiejszego niezależnie od siebie. Dlatego też n. p. uprawę kopaczką należy uważać za formę równorzędną z uprawą kijem, a nie za pochodną.

Go do początków właściwej kultury rolniczej nie ulega wątpliwości, że należy jej szukać przedewszystkiem w dolinach wielkich

¹ Hahn, Von der Hacke zum Pflug 16.

* Krause, Das Wirtschaftsleben der Volker 23.

³    Ibid. 56, 73.

⁴    Ibid. 88.

⁵    Hahn, Ackerbau w Eberta Reallex. d. Vorgesch. I. 11.

http://rcin.org.pl