WA30850 II109 NARZEDZIA ROLNICZE125 I djvu

122 J. FALKOWSKI 1234]

wtórne oddziaływanie na siebie obu typów podstawowych. W wyniku tego wzajemnego oddziaływania wytwarza się cały szereg form mieszanych a także typ trzeci ramowy (słupicowy).

2.    W Europie zaznaczają się dwa obszary odmiennych form narzędzi rolniczych. Obszar pierwszy to cała Europa z wyjątkiem części północno-wschodniej, tworzącej obszar drugi. Obszary te różnią się od siebie nie tylko formą używanych na nich narzędzi rolniczych. Nadto o ile na obszarze pierwszym możemy zauważyć narzędzia rolnicze od samych prawie początków ich powstania względnie pojawienia się, na obszarze drugim znamy narzędzia, które sięgają wprawdzie daleko w przeszłość, nie wiemy jednak dokładnie, skąd one pochodzą i czy przed niemi nie używano innych narzędzi.

3.    Na obszarze pierwszym radła rylcowe pojawiają się w początkach neolitu, a wiele danych wskazuje na to, że nie rozwinęły się one w Europie, ale przyszły z południowego wschodu. Drugi typ radeł, płozowy, powstaje również zasadniczo na południowym wschodzie, w Europie zaś występują przemiany lokalne. Radła pło-zowe rozprzestrzeniają się na obszarze środkowo-europejskim wraz z wpływami rzymskiemi.

4.    Czas i miejsce powstania narzędzi rolniczych, soch, używanych na obszarze drugim, północno-wschodniej części Europy, nie zostało dotychczas rozwiązane. Wszelkie dane wskazują jednak na to, że socha pochodzi, względnie powstała pod wpływem narzędzi wschodnio-azyatyckich. Co do obszarów zaś wschodnio-azyatyckich istnieje duża możliwość, że zapoznały się one z narzędziami rolni-czemi z ośrodków azyatyckich leżących na południowy zachód.

Natomiast trudne do rozstrzygnięcia jest zagadnienie, ile było centrów powstania narzędzi rolniczych z zaprzęgiem zwierzęcym. Dlatego chociaż najnowsze badania wskazują, że tym ośrodkiem był prawdopodobnie obszar Mezopotamii, to jednak stanowcze wypowiedzenie się w tym względz-e na podstawie dzisiejszych wiadomości byłoby przedwczesne.

Tak przedstawiają się geneza i filiacye narzędzi rolniczych, ciągniące się poprzez kontynenty, a podstawami swemi sięgające, zależnie od obszaru, albo neoiitu w Europie, albo młodszego paleolitu europejskiego na innych obszarach, jak n. p. w Mezopotamii. Dopiero na tem wspólnem i bardzo starem podłożu następuje dalszy rozwój narzędzi rolniczych, specyalne ich przystosowanie i póz niejsze oddziaływanie form zróżnicowanych na pewnych obszarach.

http://rcin.org.pl