WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS02 I djvu

299 —

cięż żadnego prawa twierdzić, że nasze uzdolnienia są większe, aniżeli dawnych Greków. . „Uważanie zdobyczy technicznych i intelektualnych za miarę różnicy umysłowej, oddzielającej nas od ras niższych, jest postępowaniem bardzo płytkim i zarazem niewłaściwym. Dość będzie nieco pomyśleć, a pojmiemy, iż cudowne dzieła cywilizacji nowoczesnej służyć mogą przedewszystkim za skalę do oceny skuteczności i stateczności społecznej, nie zaś umysłowej wyższości ludów, które je wyprodukowały. Nie świadczą one, w sposób nieodzowny, o naszym niepospolitym uzdolnieniu, nie stanowią bowiem wyjątkowego tworu pojedynczych mózgów, lecz są płodem mozolnego i powolnego gromadzenia wiedzy w nieznacznych ilościach, dokonywanego przez niezliczone umysły w ciągu nieskończonego pasma ubiegłych pokoleń. Każdy taki przyczynek do dawnych zasobów stwarzał większą łatwość dalszego dorobku. Nie trzeba mniemać, ażeby nawet umysły, od czasu do czasu przysparzające wiedzy w znacznej mierze, bardzo wychylały się ponad przeciętny poziom, lub odróżniały się od umysłów, będących w stanie niższym, taką różnicą umysłową, jaką wskazuje każde dzieło, rozważane w oderwaniu od reszty warunków" (B. Kidd).

Są nawet głosy, które twierdzą, iż barbarzyńcy, jako „młode rasy” występujący na widownię historyczną, bynajmniej nie ustępują nam pod względem uzdolnień. Są tylko niżsi zdolnością „ przy siadywania fałdów" nad nauką, t. j. umiejętności intensywnej pracy. O Czerokach (plemię czerwonoskóre w Stanach Zjed-