34365 Obraz7 (24)

Od Autora

Wszystko przemawia za tym, że wydarzenia lat 1980-1981 stanowić będą jeden z punktów węzłowych nie tylko dwudziestowiecznej historii Polski, ale i historii poezji polskiej tego stulecia. Zanim historycy literatury zdobędą się na wyjaśnienie istoty zmian, jakie dokonały się w tych przełomowych latach — niech ta książka, krytycznoliteracka i pisana bez czasowego dystansu, posłuży jako jeden ze wstępnych przyczynków. Choć metoda prezentacji jest tak fragmentaryczna i wyrywkowa, jak to zwykle bywa w zbiorach skomponowanych z recenzji i szkiców pisanych pierwotnie dla czasopism, nie gromadziłbym tych tekstów pod jedną okładką, gdybym nie miał nadziei, że wyniknie z nich w miarę wiemy obraz tego, co działo się w liryce krajowej „przed” i „po” Grudniu 1981.

Dla uniknięcia nieporozumień warto może od razu zaznaczyć, że brak tego czy innego ważnego nazwiska lub tytułu nie jest w tym zbiorze wynikiem żadnego programowego założenia czy ograniczenia. Autor stara się od lat trzymać rękę na pulsie bieżącej produkcji wydawniczej z dziedziny poezji, nawet najsystematyczniejszy krytyk nie jest jednak w stanie recenzować wszystkiego, co czyta. Z tomów, o których niżej podpisany miał w swoim czasie ochotę napisać — a nie uczynił tego z braku czasu, z poczucia, że wyprzedzili go w tym inni krytycy, lub z innych przypadkowych powodów — zebrałaby się niezłych rozmiarów kolekcja. Książka ta pomija więc wiele wydarzeń poetyckich okresu 1978-1986, które skądinąd byłyby godne analizy czy choćby wzmianki. Mogę jednakże powiedzieć, że, z drugiej strony, każda z omówionych tu książek wydawała mi się i wydaje w jakiś sposób istotna — nawet te, którym odmawiam wartości, są, jak myślę, znaczącymi symptomami szerzej rozpowszechnionych niedomagań. Dodam, że czytelnik, który chciałby znać moje zdanie na temat „przedgrudniowych” faz rozwoju niektórych omówionych w części II poetów, może zajrzeć dla porównania do moich wcześniejszych książek krytycznych, zwłaszcza Etyki i poetyki (gdzie znajdzie m.in. szkice o Międzyrzeckim, Szymborskiej, Woroszylskim, Herbercie, Rymkiewiczu, Zagajewskim i Krynickim).

Tak się składa, że podział na „przed” i „po”, stanowiący podstawę konstrukcyjną tej książki, odnosi się w równej mierze do historii literatury i do