86350 Siuta Elementy prawa dla ekonomistów rodział 4 prawo karne (18)

■*

bez związku ze służbą, stanowi zwykłą obrazę lub pomówienie. Sprawcy znieważenia funkcjonariusza grozi grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do roku (art. 226 § 1 k.k.). Łącznie z omówionym wyżej przestępstwem występuje często naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza, na przykład wobec policjanta interweniującego w pijackiej awanturze. To -przestępstwo zagrożone jest grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbiwienia wolności do 3 lat.

Sprzedaj ność. Kiedy przestępstwa tego rodzaju rozpowszechniają się w jakimś państwie, mówi się, że panuje w nim korupcja. Dotyczy to przede wszystkim aparatu urzędniczego. Sprzedajność (zwana inaczej łapownictwem) jest przestępstwem, którego dopuszcza się urzędnik lub inna osoba pełniąca funkcję publiczną, przyjmując korzyść majątkową lub osobistą w związku z tą funkcją, w szczególności za załatwienie określonej sprawy. W praktyce przyjęcie łapówki występuje na ogół w dwóch sytuacjach: a) urzędnik żąda łapówki za załatwienie sprawy, b) urzędnik przyjmuje łapówkę po załatwieniu sprawy, daną jako wyraz wdzięczności. Za sprzedajność grozi kara pozba-wiemia wolności do lat 8, a w przypadkach szczególnej wagi od 2 do 12 lat

(art.. 228 k.k.).

Przekupstwo jest przestępstwem ściśle związanym z omówioną uprzednio sprzedajnością. Jest to niejako to samo przestępstwo oglądane od drugiej strony. Przekupstwa dopuszcza się mianowicie ten, kto urzędnikowi lub innej osobie pełniącej funkcję publiczną wręcza łapówkę (korzyść majątkową lub osobistą albo obietnicę takiej korzyści) w zamian za załatwienie jakiejś sprawy w związku z pełnioną funkcją, np. za udzielenie koncesji na handel alkoholem. Kwalifikowaną formą przekupstwa jest wręczenie łapówki w celu skłonienia osoby pełniącej funkcję publiczną do naruszenia obowiązku służbow-ego. Za przekupstwo grozi kara pozbawienia wolności do 5 lat, a za jego kwalifikowaną odmianę kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat (art. 229 k.k.).

Opłacona protekcja jest przestępstwem o bardzo wielkiej szkodliwości społecznej.

Przestępstwo to popełnia ten, kto powołując się na wpływy w instytucji państwowej lub samorządowej, podejmuje się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub jej obietnicę. Charakter opłaconej protekcji ma np. obietnica uzyskania dla zainteresowanego koncesji na import paliw w zamian za określoną kwotę, przy czym sprawca mówi albo wywołuje wrażenie, że może to załatwić dzięki swoim stosunkom, znajomościom itd.

Wielka szkodliwość tego przestępstwa wynika z faktu, że podrywa ono zaufanie do instytucji publicznych, ludzie bowiem zaczynają żywić przekonanie, iż załatwienie każdej, także nielegalnej sprawy jest możliwe za odpowiednią kwotę. Jeśli opłacona protekcja odnosi się do działania organów wymiaru sprawiedliwości - szkody moralne są największe i trudne do naprawienia. Za omówione przestępstwo kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolności od roku do lat 3 (art. 230 k.k.).

Niedopełnienie obowiązku jest to jedno z powszechnie znanych przestępstw urzędniczych. Dopuszcza się go funkcjonariusz publiczny, który wskutek przekroczenia swych uprawnień lub niedopełnienia obowiązku, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.

Kodeks kamy przewiduje karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 3 (art. 231 k.k.).

§ 22. PRZESTĘPSTWA PRZECIWKO

WYMIAROWI SPRAWIEDLIWOŚCI

Do grupy tej zalicza się cały szereg przestępstw, wśród których można

♦

wymienić m.in.: a) przemoc wobec sądu, b) fałszywe zeznania, c) fałszywe oskarżenie, d) tworzenie fałszywych dowodów, e) poplecznictwo, f) uwolnienie więźnia, g) przemoc wobec uczestnika procesu.

Przemoc wobec sądu. Przestępstwa tego dopuszcza się, kto przemocą lub bezprawną groźbą wywiera wpływ na czynności urzędowe sądu, na przykład uniemożliwia przeprowadzenie rozprawy. Za przestępstwo grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 232 k.k.).

Fałszywe zeznania polegają na zeznaniu nieprawdy lub zatajeniu prawdy w postępowaniu sądowym lub innym, prowadzonym na podstawie przepisów (np. administracyjnym). Przestępstwa tego może dopuścić się świadek, a w niektórych przypadkach także inny uczestnik postępowania, na przykład osoba przesłuchiwania w charakterze strony. Warunkiem odpowiedzialności za fałszywe zeznania jest uprzedzenie zeznającego o odpowiedzialności karnej lub odebranie przyrzeczenia. Analogiczne przestępstwo popełnia biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, który przedstawia fałszywą opinię lub tłumaczenie, mające stanowić dowód w postępowaniu. Za fałszywe zeznanie grozi kara pozbawienia wolności do lat 3 (art. 233 k.k.). Warto tu dodać, że oskarżonemu wolno kłamać i zatajać prawdę, mieści to się bowiem w jego prawie do obrony.

Fałszywe oskarżenie polega na oskarżeniu jakiejś osoby przed organem powołanym do ścigania (prokurator, policja i in.) o dopuszczenie się przestępstwa, wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego, którego osoba ta w rzeczywistości nie popełniła. Sprawca fałszywego oskarżenia popełnia przestępstwo niezależnie od tego, jaki bieg został nadany sprawie, czy nastąpiło wszczęcie ścigania i czy fałszywie oskarżony został na tej podstawie skazany. Za fałszywe oskarżenie grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2 (art. 234 k.k.).

Tworzenie fałszywych dowodów jest przestępstwem mającym na celu skierowanie postępowania karnego przeciwko określonej osobie i z tego względu jest podobne do fałszywego oskarżenia. Różni się od fałszywego oskarżenia tym, że sprawca nikogo nie oskarża i najczęściej wcale nie występuje osobiście - oskarżają fabrykowane przez niego dowody. Istotne jest przy tym, żeby mogły one spowodować ściganie lub wzmocnić istniejące już podejrzenie. Podobny