FizykaII62601

622

a skutkami piorunów, musiało już wcześnie na myśl naprowadzić, że piorun w ręku natury niczem innem nie jest, jak wielką iskrą elektryczną, która olbrzymim pojawem swoim przewyższa wszystkie, przez nas za pomocą machin elektrycznych i po-siłkującycli je przyrządów dotychczas sztucznie wywołane, zjawiska świetlne tego rodzaju. Chodziło jednak przede wszystkie^ o to, stwierdzić te domniemywania bezpośredniem doświadczeniem i wynałeść sposób dochodzenia stanu chmur grzmotowycb pod względem ich elektryczności. Pierwsze takie doświadczenie wykonał Frąnklin, który już przedtem był zrobił kilka ważnych odkryć, dotyczących elektryczności, mianowicie sposobność spiczastych rzeczy do uprowadzenia onej. Wnosząc z tego °' statniego odkrycia, że spiczaste pręty metaliczne, postawione na wysokim gmachu, powinny „ssać“ z chmur elektryczność? jeśli się ona tam znajduje, oczekiwał z niecierpliwością dokończenia dzwonnicy we Filadelfii, aby mógł przystąpić do rze-czy. Lecz nie mogąc się tego doczekać, postanowił zrobić prć" hę z papierowym latawcem, który unosząc się wysoko, powinie¹¹ na chmurę ten sam skutek wywierać, co metalowy pręt spiczasty bardzo wysoki. Po tern przedsięwzięciu czekał na pierwszą burzę i przed jćj zebraniem wyszedł wcześnie za miasto z sy-nem dla wypuszczenia tćj, chłopczykom ulubionćj zabawki w powietrze. Z początku chociaż chmury, obiecujące wiele, przeciągały, nie było widać żadnego śladu elektryczności na sznurze? później jednak spostrzeżono rodzaj podnoszenia się i jeżenie włókien na nim, a nareszcie otrzymał Franklin iskierkę z końca sznurka, przybliżywszy palec do niego." Działo się to w reku 1752. Odtąd nieraz próbę tę powtarzono z lepszem jeszcze powodzeniem. Wypuściwszy bowiem latawca papierowego z drutami po rogach, stojącemi w połączeniu ze sobą i z druciki®®’ wplecionym w sznurek, na którym się go trzyma, łatwo nakon cu tegoż spostrzedz bardzo wyraźne oznaki elektryczności? ^c0 również następuje, jeśli się od metalowych prętów, umieszczonych pionowo na wysokich gmachach, 'prowadzi grnby dru przez okno do pokoju, gdzie, się stosowne elektroskopy znajdu ją- Dla uniknięcia wszelkiego niebezpieczeństwa, które stać się