Image
82 djvu

171

dzać wojsk w granice Rzeczypospolitej, ta zaś zobowiązała się nie chronić zbiegów wojskowych, 'ani poddanych ich, ściganych przez władze.

Religię katolicką uznano za krajową, innym wyznaniom zapewniono swobodę i opiekę prawa. Wszyscy obywatele są równi i wolni. Władzę ustawodawczą w rzeczypospolitej sprawuje zgromadzenie' reprezentantów, wybranych przez gminy miejskie i wiejskie, łącznie z delegatami kapituły krakowskiej i uniwersytetu Jagiellońskiego. Władza wykonawcza należy do senatu, w skład którego wchodzi prezes i dwunastu członków. Prezesa i dziesięciu członków wybiera zgromadzenie, dwóch wysyłają kapituła i uniwersytet. Prezes urzęduje trzy lata, połowa senatorów jest dożywotnią, połowa zmienia się corocznie. Władzę sądową sprawują sędziowie pokoju, trybunał pierwszej instancyi i sąd apelacyjny. W dziedzinie prawa cywilnego obowiązuje kodeks Napoleona, kryminalnego — kodeks austryacki. Rzeczpospolita ma własną milicyę i żandarmeryę. Językiem urzędowym jest polski. Żadne zmiany w konstytucyi nie mogą być przeprowadzone bez zezwolenia państw opiekuńczych, których rezydenci czuwać mają nad normalnem funkcyonowmniem władz w Rzeczypospolitej.

Samorząd, zagwarantowany powyższą konsty-tucyą, oddziałał dodatnio na pomyślność i rozwój Krakowa, który ponadto, dzięki uniwersytetowi, stał się ogniskiem wiedzy i gromadził młodzież ze wszystkich ziem polskich. Skupiało się tutaj życie narodowe, przytłumione w innych dzielnicach. Wzbudziło to niechęć państw opiekuńczych, monarchowie nazjeździe w 1833 roku ¹), uchwalili

') W Czechach, w Miinchen-Graetz.