Image
96 djvu

185

poddanych Austryi, nadzieję lepszej przyszłości. Powstałe pod wpływem wypadków nowe insty-tucye, jak Rada narodowa we Lwowie i Komitet krakowski usiłowały wyjednać ustępstwa dla Ga-licyi, zapewnić jej samorząd, gwardyę obywatelską, przywrócić językowi ojczystemu należne mu prawa, przeprowadzić uwłaszczenie włościan. Rząd, zagrożony przez rewolucyę ogarniającą całe państwo, godził się na wszystko, skoro jednak niebezpieczeństwo minęło, cofnął obietnice, wrócił do systemu rządów absolutnych, po dawnemu uciskał i germanizował narody zamieszkujące monarchię Habsburską. Jedyną ważną zdobyczą 1848 roku było uwłaszczenie włościan. Rząd, nie chcąe dopuścić, aby ziemia dana była ludowi polskiemu dobrowolnie przez szlachtę, ogłosił 15 kwietnia patent, w którym nadawał chłopom zajmowane przez nich grunta, zriosił powinności pańszczyźniane, a dziedziców obiecywał wynagrodzić ze skarbu państwa.

Pomyślniejsze warunki bytu i rozwoju zyskali Polacy w Galicyi dopiero po roku 1867-ym, Au-strya, poniósłszy ciężkie klęski wojenne ¹), wstąpiła na drogę konstytucyjną i liczyć się zaczęła z potrzebami i żądaniami swoich ludów. Po kilkakrotnych próbach i wahaniach ²), cesarz Franciszek Józef ogłosił 21 grudnia 1867 roku Ustawy zasadnicze, które są do dnia dzisiejszego pod-

1

*) Pod Magenta i Solferino z Włochami w 1859 r., pod Sadową, z Prusami w 1866 r.

2

) Dyplom październikowy cesarski z 1860 roku uwzględniał głównie autonomiczne życzenia Słowian; patent lutowy 1861 r. nadany był pod wpływem Niemców centralistów.