img056 (47)

Wyrazicielami podobnego poglądu byli również Lord, Schopler i Revicki (1982), którzy' analizowali wyniki testów inteligencji w grupie 475 dzieci autystycznych. W grupie dziewcząt (n = 91) iloraz inteligencji niewerbalnej wyniósł 40, a w grupie chłopców (n = 384) 44. Różnica ta okazała się istotna. Porównywano również funkcjonowanie chłopców' i dziewcząt w innych sferach. Dziewczęta wypadły gorzej, kiedy oceniano język i zdolności percepcyjne oraz umiejętności samoobsługi [daily livingskitls). Natomiast w zadaniach dotyczących zabawy, relacji z innymi ludźmi oraz kontaktu emocjonalnego nie uzyskały gorszych rezultatów' niż chłopcy. Te wyniki wskazują, zdaniem Schoplana, iż krytyczne dla autyzmu cechy są stosunkowo niezależne od poziomu intelektualnego i nabytych umiejętności. Ponadto uzyskane rezultaty nie pozwalają na stwierdzenie, że dziewczęta są bardziej autystyczne niż chłopcy.

Nie do końca również sprecyzowane stanowisko przyjmująEavs i Ho (1996), analizując wyniki badań longitudinalnych w grupie 76 dzieci autystycznych. Stwierdziły one istotną korelację pomiędzy I.I. (w skali słownej i wykonawczej) a stopniem autyzmu ocenianym przy pomocy CARS i DSM-III-R (większą przy zastosowaniu CARS, r = -0,64, niż DSM-IIT-R, r = -0,28). Eaves i Ho uważają, że w^riększy I.I. jest zazwyczaj związany z bardziej znaczną ekspresją autyzmu.

4.3.4. Stopień autyzmu a profil rozwoju psychoruchowego

Kolejny nurt badań dotyczących związku pomiędzy autyzmem a rozwojem psychoruchowym stanowią rozważania dotyczące zależności pomiędzy stopniem autyzmu a profilem rozwoju psychoruchowego. Wielu badaczy różnymi metodami, takimi jak WISC, skala P. Cattell, skala Termana-Merrill wykazało istnienie w grupie z autyzmu charakterystycznego profilu umiejętności.

Badania przeprowadzone przy użyciu WISC (Wechsler Intelligence Scalę For Chi Id ren) w grupie z autyzmem, wykazały istnienie charakterystycznego profilu niezależnego od ogólnego wyniku (Lockyer, Rutter, 1970; De Mycr, 1975; Tymchuk, 1977; za Frith, 1988). Słabsze wyniki były uzyskiwane w^r podteście Rozumienie, najwyższe zaś w podteście Klocki i Powtarzanie Cyfr.

Rozumienie jest testem, który umożliwia ocenę zdolności rozumienia codziennych sytuacji społecznych, zachowań akceptowanych społecznie oraz rozumienia przyczyn tych zachowań. Dzięki niemu można ocenić stopień, w jakim jednostka potrafi korty stać z doświadczeń przeszłości i odwoływać się do nich w' sytuacjach dnia codziennego. Test ten mierzy pamięć długoterminową, zasób posiadanych doświadczeń oraz zdolności korzystania z informacji w sytuacjach praktycznych.

Rozumienie obok Słownika i Wiadomości oraz Podobieństw, posiada najsilniejszy związek z czynnikiem g. W modelach dwu- i trzyczynnikowych, tesl Rozumienie (podobnie jak Wiadomości) jest dobą mi arą czynnika określanego jako rozumienie werbalne (Hornowska, 1993).

Powtarzanie Cyfr mierzy przede wszystkim zakres pamięci bezpośredniej i jest ponadto testem koncentracji uwagi. W odniesieniu do dwóch czynników wyodrębnionych przez Silversteina (1980, za: Machowski, 1993): „rozumienia werbalnego” (VC) i „organizacji percepcyjnej” (OP), Powtarzanie Cyfr koreluje bardzo umiarkowanie z obydwoma czynnikami.

Podtest Klocki zdaniem Wechslera (1958, za: Zakrzewska, 1993) jest najlepszym testem bezsłownym w całej skali WISC. Odtwarzanie wzorów stworzonych przez Kohsa wymaga zdolności syntetycznych i analitycznych w zakresie Spostrzegania wzrokowego. Podtest ten bada koordynację wzrokowo-ruchową, abstrakcyjną konceptu alizacją, wizualizacją przestrzenną oraz organizację percepcji.

Shah i Frith (1983, za: Frith, 1996) posługując się testem Ukrytych Figur, Karp i Konstadt, odnotowały uzyskiwanie przez dzieci autystyczne wyższych w nim wyników; niż przez dzieci w normie, o tym samym poziomie wieku umysłowego i chronologicznego co dzieci autystyczne. Witkin i Goodenough (1981, za; Frith, 1996a), opierając się na badaniach ludzi w normie, odkryli, że osoby, które są dobre W Teście Ukrytych Figur, cechuje styl poznawczy — niezależność od pola”. Jedną z cech tego stylu poznawczego jest pomijanie kontekstu oraz niezależność społeczna. Frith (1996a) rozważa, czy skrajna niezależność społeczna w autyzmie i niezależność w percepcji jest przypadkową zbieżnością czy też nic (u dzieci w normie te dwa fakty korelują ze sobą). Zdaniem Frith zdolności w percepcji wzrokowej oraz umiejętności z pamięcią mechaniczną bezsensownych sylab są przejawem zaburzeń centralnych, przy nieuszkodzonych procesach peryfe-rycznych. Słaba siła integracyjna centralnego systemu „symuluje” niezależność od pola. U dzieci w normie niezależność ta jest „wyszukanym” produktem końcowymi edukacji, oznaką wysoko zintegrowanego układu nerwowego. W przypadku autyzmu Frith proponuje wyjaśnienia, że pewme umiejętności związane z niezależnością od pola są przejawem braku integracji fragmentarycznych doświadczeń percepcyjnych. Uważa, że niekiedy obserwowaną fenomenalną pamięć u osób autystycznych należy traktować jako objaw dysfunkcji, a nie wyspy nienaruszonych umiejętności.

McDonald (1989), posługując się testem P. Catteł! w grupie 38 dzieci autystycznych, wskazała na słabość w sferze językowej i mocne strony w sferze nie-językowej w tej grupie. Ponadto dodatkowa analiza wykazała, iż dzieci autystyczne cechuje większy rozrzut wyników niż inne grupy. 66% dzieci autystycznych miało istotny rozrzut wyników, natomiast dzieci z zespołem Downa — 26%,

75