DSC00551 (4)

XVII

Konsekwentnym wyrazicielem tych poglądów było Towa-i.ystwo Demokratyczne Polskie, które od sierpnia 1834 roku stało się dla Darasza polem jego działalności i więcej nawet — treścią życia aż do zgonu. Towarzystwo przeżywało wówczas okres przesilenia, początek nowej organizacji, głębokich przemian ideologicznych. „Panuje w nim chaos niezmierny — pisze Darasz o T. D, P, na ostał niej karcie Pamiętnika — odrętwienie członków nie do opisania, organizacja wewnętrzna słaba, pełna błędów, żaden projekt nic wykończony'¹.

Na tym urywa się Pamiętnik. Załączone przez wydawcę listy W. Darasza mają odgrywać rolę przedłużenia Pamiętnika. Z pierwszego listu widzimy, że autor mimo oddalenia od Poitiers. siedziby Sekcji Centralnej, utrzymywał kontakt z kierownictwem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, przesyłał artykuły. Skądinąd wiemy, że brał udział w pracach nad ustawą organizacyjną Towarzystwa, a także nad projektem Manifestu. Wciągając się coraz więcej do prac Towarzystwa marzył o dostaniu się do Poitiers, jednak prośba jego nie została uwzględniona; rząd skierował go do Tuluzy. Tutaj pełnił funkcje sekretarza miejscowej sekcji T. D. P., pracował w roli agenta Centralizacji, szerzył propagandę zasad demokratycznych. walczył z powstającymi w łonie emigracji próbami rozsadzenia T. D. P.

W r. 1837 Darasz został wybrany do Centralizacji. Uradowany z wyróżnienia śpieszył się bardzo, aby po uzyskaniu zezwolenia na przeniesienie z Tuluzy do Poitiers przejąć nowe obowiązki. Zostawszy członkiem Centralizacji pracował w’ niej przeszło dziesięć lat jako organizator, działacz polityczny, pisarz i publicysta. Wpływ jego w Towarzystwie stale wzrastał, nabierał z latami charakteru niemal dyktatorskiego. Nieustępli-.■ , i bezwzględny, wymagając wiele od siebie był niewyro-zumiały dla słabości innych, zrażał widu, którzy me umieli dopatrzyć się w tym działania dla wyższej sprawy — i

Lata 1837—1840 to okres najbujniejszej działalności Centralizacji. Towarzystwo zjednoczyło w swym gronie wybranych