Kierunki filozoficzne okresu Dwudziestolecia
Materializm dialektyczny - teoria filozoficzna stworzona przez Karola Marksa i Fryderyka
Engelsa, a rozwinieta przez Wlodzimierza Lenina, twórcy tego kierunku glosili teze
o pierwotnosci materii i wtórnosci swiadomosci; poznanie rzeczywistosci traktowali jako ciagly
proces gromadzenia prawd wzglednych i zblizania sie do prawdy absolutnej; poznanie to
praktyka; przemiany w czasie i przestrzeni wynikaja z nieustannej walki przeciwienstw; literatura,
wedlug materialistów, byla odzwierciedleniem panujacych stosunków spolecznych.
Intuicjonizm - zapoczatkowana przez Bergsona teoria filozoficzna, wedlug której glównym
narzedziem poznania swiata jest intuicja i instynkt zyciowy, a nie rozum; prawa rzadzace
swiatem sa nieuchwytne, poniewaz o jego rozwoju decyduje irracjonalny ped zyciowy, który tylko
artysci moga, dzieki wlasnej intuicji, wyczuc i wyrazic.
Pragmatyzm - kierunek ten powstal w Ameryce pod koniec XIX wieku, a jego twórca byl filozof
i psycholog William James; postulowal on praktyczny sposób myslenia i dzialania, stosowanie
metody krytycznego rozsadku i nauk doswiadczalnych; haslem pragmatystów bylo zblizenie
filozofii do zycia oraz uzaleznienie prawdziwosci twierdzen od ich praktycznych skutków;
poznanie ludzkie ma charakter czysto praktyczny, nie chodzi wiec w tym procesie o obiektywne
zblizenie czlowieka do prawdy, lecz o efekty praktyczne, zwiazane z zaspokojeniem ludzkich
potrzeb.