R.W. LANGACKER „WYKLADY Z GRAMATYKI KOGNITYWNEJ.”
POSTRZEGANIE W POZNANIU I GRAMATYCE.
MAKSYMALNE POLE POSTRZEGANIA [MF] jest polem widzenia, które obejmuje wszystko to, co się daje zobaczyć, gdy patrzymy. W zależności od tego, na co zwraca się uwagę lub po prostu w którą stronę obraca się głowę - mamy do czynienia z pewnym obszarem, na którym mniej więcej skupia się ogólna uwaga obserwatora, a który nazywa się RAMĄ POSTRZEGANIA[VF] /Langacker nazywa te też sceną obiektywną lub obszarem sceny/. Najprostszy przykład: osoba, która ma wadę wzroku i nosi okulary to okulary wyznaczają jej ramę postrzegania. Za każdym razem, gdy odwracamy głowę, zmienia się też VF, wytyczająca za każdym razem inne fragmenty rzeczywistości wokół obserwatora.
Maksymalne pole postrzegania, mówiąc inaczej, to wszystko, co jest dla nas w jakikolwiek sposób widoczne na samej scenie lub wokół nas na widowni, chociaż trudno powiedzieć, by na tym koncentrowała się nasza uwaga.
Maksymalny zakres konceptualizacji [MS] jest ogólnym zbiorem treści pojęciowych, jakie dane wypowiedzenie ze sobą niesie. W obrębie MS mamy często do czynienia z bezpośrednim zakresem konceptualizacji [IS] tj. ograniczonym wycinkiem treści charakteryzujących dane pojęcie w sposób bezpośredni. Z kolei w obrębie IS występuje obiekt, na którym ogniskuje się cały proces konceptualizacji - konceptualne odniesienie dla całej sceny, czyli PROFIL.
Wymiary konstruowania sceny:
Uszczegółowienie (analog. do zbliżania się do przedmiotu),
Zakres predykacji, czyli zakres treści konceptualnej przywoływanej przez dane wyrażenie, przyjętej jako podstawa do określenie znaczenia tego wyrażenia,
Rodzaje wyróżnienia:
Profilowanie (patrz. wcześniejsze notatki z kogn.),
Relacja między landmarkiem a trajektorem; relacja ta odpowiada zjawisku znanemu w psychologii postaci jako odwrócenie figury i tła. Jeżeli na tablicy narysujemy kropkę, wtedy biała kropka jest figurą, a zielona tablica tłem dla tej figury. Można jednak tę relację odwrócić, ponieważ można te same elementy postrzegać jako zieloną tablicę z dziurą w środku.