Zaprezentuj twórczoœæ Tuwima, Broniewskiego, Leœmiana oraz futurystów

1. Julian Tuwim

Najbardziej reprezentatywny poeta grupy „Skamander". Stworzy³ nowy kanon poetyckiego piêkna, opartego na dynamice, ekspresji, sile wyrazu. Odœwie¿y³ jêzyk liryki i tematykê. Stworzy³ nowy typ bohatera. Niezrównany mistrz jêzyka polskiego o wielkich pasjach spo³ecznych, przenikliwoœci widzenia otaczaj¹cego œwiata. Postawa poetycka Tuwima ulega³a ewolucji. W jego twórczoœci mo¿na wyró¿niæ 3 okresy:

0. twórczoœæ m³odzieñcza 1918 - 1926

0. formowanie pogl¹dów 1926 - 1939

0. okres wojny i powojenny 1939 - 1953

(1918 - 1926)

M³odzieñcze utwory Tuwima przenika kipi¹ca od nadmiaru wra¿eñ, uczuæ, pasja ¿ycia, bije z nich uniesienie i zachwyt nad urod¹ œwiata, upojenie wolnoœci¹, wiosn¹, urokiem mi³oœci, przyrod¹. Poezja ¿ywio³owa, bujna, afirmuj¹ca ¿ycie, optymizm. Zachwyt nad codziennoœci¹. Tuwim stosuje zwroty potoczne, s³ownictwo jest kolokwialne, brutalizacja jêzyka. W pierwszym etapie twórczoœci powstaj¹ wiersze: „¯ycie", „Do krytyków", „Wiosna", „Poezja", „Rewizja", „Przyjaciele".

0. „Do krytyków" - tematem poezji nie musz¹ byæ g³êbokie filozoficzne ani narodowe treœci ale entuzjazm, banalne, codzienne zdarzenia. Twórc¹ poezji niech bêdzie zwyk³y cz³owiek a nie wybitna jednostka. Jest to manifest m³odoœci i ukryta polemika z innym systemem wartoœci.

0. „¯ycie" - nastrój pogodny, radosny, zachwyt ¿yciem wynikaj¹cy z poczucia si³y, jednoœci z przyrod¹, entuzjazm, optymizm (witalizm - Bergson)

(1926 - 1939)

Krystalizuj¹ siê pogl¹dy poety na kszta³t twórczoœci, w¹tki satyryczne, polityczne. Pojawia siê refleksja na temat œmierci, protest przeciwko konwencjonalnemu mieszczañstwu. Tuwim nawi¹zuje do Horacego, Kochanowskiego, romantyków. Tworzy dla dzieci. Pos³uguje siê ironi¹, parodi¹ a poezja tego okresu ,a charakter metafizyczny. Nurt wspó³czucia i solidarnoœci z prostym cz³owiekiem z czasem nasili³ siê, roœnie gniew przeciw krzywdzicielom, imperialistom. Pojawiaj¹ siê akcenty goryczy, rozczarowania, obrazy nêdzy ludzkiej. Przed wybuchem wojny poeta zag³êbia siê w zagadnienia jêzyka, s³owotwórstwa („S³owisieñ"). Na kszta³t poetyckich wizji Tuwima zawa¿y³a koncepcja naturalistyczna. W tym okresie twórczoœci poeta poszukuje ³adu, harmonii, jest przekonany o znaczeniu kultury ocalaj¹cej sens ludzkiego ¿ycia. W tradycji odnajduje artysta nieprzemijaj¹ce wartoœci duchowe. Odczuwa osamotnienie i wyobcowanie w œwiecie wzrastaj¹cej grozy systemów totalitarnych, wobec widma wojny, rasizmu, zaakcentowana zostaje postawa indywidualistyczna. Analizuje ponur¹ rzeczywistoœæ polski miêdzywojennej. Wiersze: „Bal w operze", „Sitowie", „Rzecz czarnoleska", „Zapach szczêœcia", „Mieszkañcy", „Do prostego cz³owieka", „Proœba o piosenkê"

0. „Bal w operze" - groteskowy obraz elity rz¹dowej na tle codziennej pracy kraju

0. „Do prostego cz³owieka" - pacyfizm, sprzeciw wobec tendencjom militarystycznym, wobec wojny (wzbudzi³ wiele sprzeciwów)

0. „Mieszkañcy" - motywem centralnym jest obraz przeciêtnych ludzi miasta, mieszczañskiej kokieterii, której ¿ycie jest p³ytkie, pozbawione sensu, puste. Ogromny ³adunek pogardy, niesmaku, instrumentacja g³osowa, wulgaryzmy, mocne epitety

(1945 - 1953)

Na emigracji powsta³ poemat dygresyjny „Kwiaty polskie". Dzie³o ³¹cz¹ce w sobie sceny rodzajowe, wspomnieniowe, liryczne wyznania patriotyzmu, polemiki polityczne, opisy przyrody. Ca³oœæ zbudowana jest na zasadzie swobodnych dygresji tematycznych. Wyraz têsknoty za krajem. Poeta siêgn¹³ do romantyzmu.

2. Boles³aw Leœmian

Uchodzi za absolutn¹ indywidualnoœæ epoki. Jest twórc¹ o oryginalnej poetyce i filozofii. Wa¿n¹ rolê pe³nie przyroda, wiersze opisuj¹ ludzkie prze¿ycia i uczucia, s¹ filozoficzne i refleksyjne. Twórczoœæ ta przesycona jest baœniowoœci¹, poetyk¹. Symbol, neologizmy, oksymoron, szczegó³owoœæ i konkretnoœæ obrazowania s¹ jej zasadniczymi cechami. Czêsto pojawiaj¹ siê motywy baœniowe, ludowe, fantastyczne. Leœmian zajmuje siê relacj¹ Bóg - cz³owiek, w jego twórczoœci uwidacznia siê poczucie godnoœci i odrêbnoœci cz³owieka. Si³a i duma cz³owieka wynika ze œwiadomoœci œmierci i podejmowaniu trudu ¿ycia. Buduj¹c swój w³asny, niesamowity œwiat poeta pragnie dotrzeæ do wiecznej istoty ¿ycia, absolutu. Szuka jej w przyrodzie. Tworzenie, walka, wêdrówka s¹ kluczami do jego poezji. Twórczoœæ Leœmiana to rozwa¿ania natury egzystencjonalnej, w których autor akcentuje dramatyzm ludzkiego ¿ycia. Cz³owiek skazany jest na œwiat ci¹g³ych przeobra¿eñ, zmian, poddany jest pêdowi ¿yciowemu. ¯ycie to nieustanne poszukiwanie. Liryka zmys³owa, wizyjna, bogactwo wyobra¿eñ poety. Jedno z najcenniejszych zjawisk artystycznych. Utwory: „Przygody Sinnbada ¯eglarza", „W malinowym chruœniaku", „Dusio³ek", „£¹ka", „Metafizyki", „Dziewczyna"

0. „Dusio³ek" - fantastyczna istota. Dusio³ek uosabia ludzkie lêki i obawy. Bajda³a wystêpuje do Boga z pretensjami, bunt ten brzmi humorystycznie, ma jednak g³êbszy sens - to Bóg staje siê odpowiedzialny za z³o i ciê¿ar psychiczny cz³owieka.

0. „W malinowym chruœniaku" - najs³ynniejszy erotyk Leœmiana. Si³a ekspresji i erotycznego napiêcia zosta³a skontrastowana z nieuchronnym cierpieniem przyrody. Utwór subtelny, przepe³niony spokojem i cisz¹

3. W³adys³aw Broniewski

Jego twórczoœæ ³¹czy tradycjê polskiej poezji romantycznej i patos retoryki rewolucyjnej. Poeta czêsto u¿ywa konwencji pieœni, hymnu. Utwory s¹ buntownicze, komunikatywne, gniewne. Okresie miêdzywojennym poezjê Broniewskiego cechowa³a dominacja tematyki spo³eczno - politycznej, w latach II wojny nurt liryki patriotyczno - ¿o³nierskiej splata siê z nastrojem wygnañczej nostalgii. W twórczoœci powojennej pocz¹tkowo dominuje poezja rewolucyjnej walki potem refleksja nad ¿yciem, drog¹ twórcz¹, piêknem przyrody. Idealistyczna koncepcja poezji czynu, wyzwalaj¹cej œwiat od z³a i przemocy sprzyja o¿ywieniu tradycji prometejskiej. Znamienn¹ cech¹ wierszy Broniewskiego jest ukazywanie bohaterów w chwili ostatecznej próby, ostatecznie gorycz zrodzona z cierpienia i daremnoœci ofiary ustêpuje wierze w zwyciêstwo dobra i sprawiedliwoœci. Liryka Broniewskiego wyra¿a romantyczne marzenie o ¿yciu w wolnoœci i sprawiedliwoœci. Poezjê pojmowa³ Broniewski jako czyn, walkê i pos³annictwo. Wiersze: „M³odoœæ", „Zag³êbie D¹browskie", „Elegia o œmierci Ludwika Waryñskiego", „Targowisko"

0. „Poezja" - wiersz program poetycki i wyraz pogl¹dów na temat kszta³tu i roli poezji. Broniewski konfrontuje 3 tradycje literackie. Jest to poezja:

- romantyczna, odrzuca ten typ,

- sentymentalno-usypiaj¹ca

- tyrtejska

- rewolucyjna

Dwie ostatnie potrzebne s¹ wspó³czeœnie.

4. Futuryœci

Futuryzm nakazywa³ ca³kowite odciêcie siê od przesz³oœci a spojrzenie ku przysz³oœci. Tematy tej poezji to: cywilizacja i technika. Futuryœci byli pierwszymi przedstawicielami awangardy w polskiej poezji. G³ówna ich dzia³alnoœæ przypada na lata 1918 -1921. W Warszawie tworzyli A. Skru i A. Wat, w Krakowie M³odo¿eniec i Bruno Jasieñski. Futuryœci postulowali dowolnoœæ form ortograficznych i gramatycznych, prowokowali, bawili siê s³owem. Poszukiwali nowych œrodków ekspresji, zainteresowani byli zw³aszcza fonetyczn¹ warstw¹ jêzyka. Manifestowali postawê kontestacji wobec tradycji kultury i sztuki. Futuryzm nie pozostawi³ po sobie arcydzie³. Odegra³ jednak ogromn¹ rolê w rozwoju poezji - odnowi³ jêzyk poetycki i otworzy³ drogi do nowych poszukiwañ, które zaowocowa³y w liryce powojennej (nurt lingwistyczny)

---