544
ROZDZIAŁ X, UST. 120
Doba prawdziwa jest zatem krótsza lub dłuższa od doby
średniej, zależnie od tego, czy dZ > 0, czy też dZ < 0. Krańcowe
długości doby prawdziwej przypadają w epokach, gdy pochodne
dZ" . . . , ' \ . . d2 Z 1
, , r osiągają maxmmm lub mmmmm, t. j. gdy - , - - = 0. Najda? ' ' cl m
większa wartość ujemna zmiany dziennej u Z wynosi —21s.2, największa zaś dodatnia -j-29'\9; przypadają one odpowiednio w dniach 17 września i 22 grudnia. Pierwszej z tych wartości odpowiada najkrótsza doba prawdziwa w„ = 23A.59"’ 38s.8, drugiej zaśnajdłuższa doba prawdziwa wr = 24*- 0'" S9*.9. W dniach, gdy cl Z = 0, a więc gdy Z osiąga swą wartośft maksymalną lub minimalną, doba prawdziwa równa dtęfśrednie]; w innych epokach różni się ona od średniej, ale zawsze długość jej zawarta jest w granicach wyżej podatfjjjh. Różnica miedzy najdłuższą a najkrótszą dobą prawdziwą wrynosi 51s.l.
W związku ze zmianą równania czasu znajduje się też zjawisko, że w pewnych okolicznościach przy wyrastającym dniu moźe-ęzas średni wschodu słońca być późniejszy, niż dnia poprzedniego, albo też czas zachodu słońca wcześniejszy; odwrotne stosunki zachodzi^ mogą przy malej-ą^ytn dniu. Wyjaśnia się to wr sposób następujący.
"Poniewmź wr czasie wschodu i zachodu słońca kąt godzinny słońca wypływu ze wzoru
cos Iq = — tang cp tang B©,
więc w zależności od zmiany zboczenia słońca dB© jest
<D© =
tang cp
cos2 B© firn t&
dB©.
OznacSmy —-/ł ^ do© = D, to d£© = P. . Z tego wzoru J ces2 B© u u sm tQ
wynika, że D na półkuli północnej ma znak taki sam, jak dB©,
na półkuli południowej zaś znaki dB© i I) są prz^fiiw ne.