12870 Top 26 BMP

L ŚLADAMI KOCHANOWSKIEGO

Już was, proste pieśni,

Bóg żegnaj! Bóg was żegnaj, satyrowie leśni!

(ww. 61—62)

Siadów lektury tekstów Kochanowskiego i przyswojenia sobie jego frazeologii poetyckiej dopatrzyć się można także w przekładzie Teokrytowego Epitalamium Heleny. Wiersz 38 oryginału greckiego:

o> zaXa, w ^apteaoa xópa, zb {xev ootśuę ^Syj

(O piękna, o powabna dziewczyno, już jesteś panią domu)

f

f Simonides przekłada stylem wykazującym wyraźne pokre-l wieństwo' z liryką czarnoleską:

Ucieszna dziewko! Jużeś nam z cechu ubyła,

Jużeś panieński wieniec z głowy położyła.

(ww. 53—54)

Zgodnie ze stylem Teokryta, Owidiusza i polskim stylem liryki Kochanowskiego¹⁴ Simonides umiejętnie posługuje się epitetem w celu wydobycia lirycznego efektu wypowiedzi:

A my, skoro cieplejsze słońce wiatr ogrzeje I piękna wiosna łąki trawami odzieje,

Pójdziemy na przechadzki...

(XX, ww. 55—57)

Po co, śliczna królowa, dufasz w chytre czary?

Po co mężowi swemu ślesz nieszczęsne dary?...

(III, ww. 61—62)

Zły ojcze, i na tożeś pięknych cór namnożył...

(III, w. 73)

I wy, bezecne siostry, wy nielutościwe...

(III, w. 75)

u w, Weintraub, Styl Jana Kochanowskiego. Kraków 1932* s. 101—108.

Siadami Kochanowskiego! kroczy Simonides przy konstruowaniu formy wierszowej Sielanek. Osiągnięta przez X poetę czarnoleskiego pełna swoboda toku składniowcr-into-nacyjnego i uniezależnienie' go od granic wiersza ¹⁵ w co

najmniej równym stopniu reprezentowana jest w Sielan- _N kach. Często też posługuje się Szymonowie przerzutnią, X nie tylko klauzulową, lecz także i średniówkową:    ^

A Kupido z krzaczka na |J krzaczek przelatuje...

(II, w 92)

Tak rok bydła, oczy na || to nasze patrzały...

(XVIII, w. 139)

Podobnie jak Kochanowski, przestrzega Szymonowie jednolitości akcentowej (paroksytoneza) w klauzuli wier- y* sza. Zgodnie z tradycją poezji czarnoleskiej używa rymów żeńskich, półtorazgłoskowych, dokładnych. Rymy niedo-y kładhe^yptrrtóWarźystwa — rycerstwa (siei. XVI, ww.

73—74), podgórskie — włoskie (siei. II, ww. 47—48) — zdarzają się w Sielankach bardzo rzadko.

Stosunek do współczesnej poecie rzeczywistości. Związki Sielanek Simonidesa z tradycją literacką antyczną oraz nowszą: obcą i polską, spełniały przede wszystkim dwie ważne funkcje wobec aktualnej współczesności. Po pierwsze, pogłębiały ideową, humanistyczną wymowę zbiorku poety. Po drugie, wzbogacały warsztat pisarski autora. Pozwoliły mu skorzystać z dorobku artystycznego antyku oraz współczesnej literatury obcej i polskiej, w tym zaś również z twórczości poety czarnoleskiego. Pomogły one

'X i5 por, M. D ł u s k a, Studia z historii i teorii wersyfikacji polskiej. Kraków 1948, t. I, s. 219—220; K. B u-dzylc, Znaczenie Kochanowskiego dla poezji polskiego Odrodzenia [w:J Szkice i materiały do dziejów literatury staropolskiej. Warszawa 1955, s. 237—239.