54051 Top 36 BMP

LXX

STYL

Kochanowski, Fraszki, III, 82), a szczególnie częsty w poezji lpdowej¹, .refren inicjalny, który tu zaczyna się od słów: .„Słoneczko, śliczne oko, dnia oko pięknego..W Czarach /natomiast w roli refrenu występuje powtarzająca się foryś mula"zaklęcia.

/ ’ Styl Sielanek Simonidesa, ogólnie biorąc, pdznacza się ^ renesansową prostotą i zwięzłością wypowiedzią Unika / ^ autor 'Sielanek barokowych udziwnień stylistycznych,

/ ^! w których lubował się Mikołaj Sęp Szarzyński. Unika też > rozwlekłości i kwięcistości barpkjzującej, „nastrzępionej słówki bez rzeczy” retoryki, jaką odznaczają się poezje Grochowskiego, a w pewnej mierze i MiaskowskiegO'. Styl wypowiedzi w Sielankach wykazuje klasyczny umiar i prostotę w silniejszym stopniu niż wcześniejsze poezje łacińskie ich autora²⁰.

/

Najczęściej spotykanym ozdobnikiem stylistycznym sa w Sielankach .powtórzeniajktóryęh lubował się TeokrytiN ;/\ ' Pbtytorżenie pełni w* 'Suftarikąch Simonidesa różnorakie' funkcje. Najogólniej biorąc,możemy tu wyróżnić powtórzenia uwypuklające znacznie wyrażanych treści:

_v Dzieweczka acześ piękna, acześ urodziwa...

(VIII, w. 27)

Pozą. tym często występują w Sielankach powtórzenia wpkatywnę przy zwrocie do jakiejś postaci, rzeczy! W ten sposób zwracają się występujący w Sielankach pasterze do swej trzody, będącej niekiedy lepszym słuchaczem niż niewdzięczni ludzie. Prócz tego mamy jeszcze powtórzenia pełniące przede wszystkim funkcję emocjonalną; „ach,

ach, młodzieńcze ubogi” (XII, w. 43). Oczywiście w niektórych miejscach funkcje te występują jednocześnie.

Posługuje się autor Sielanek również innymi figurami i środkami typowymi dla stylu klasycznego i renesansowego, jak peryfrazą (np. siei. XI, w. 36: „to, co Cyprydzie złotej powierzono” — czyli miłość), personifikacją (np. Kupido = miłość), hiperbolizacją, synegdochą, rozbudowanym porównaniem, wyliczeniem. Typowe dla poetów antycznych i dla Kochanowskiego stosowanie stylu inwo-kacyjnego powoduje częste użycie wołaczy. Ważną rolę pełni epitet, służący przede wszystkim do wyrażenia treści emocjonalnych. Klasyczną i czarnoleską proweniencją mogą się wykazać dość liczne przymiotniki złożone, np. setnoręki, biołonogi, całonocne, wielożyzny, sercowładny. Dodać zresztą trzeba, iż przymiotniki tego typu przyjęły się oraz cieszyły się szczególnym uznaniem u poetów barokowych, współczesnych autorowi Sielanek i późniejszych.

Renesansowy na ogół charakter posiada styl wypowiedzi miłosnej, wzorowany przede wszystkim na Teokrycie i Kochanowskim. Można także wskazać tu na powiązania z popularną liryką erotyczną, czy też być może nawet ze stylem pieśni ludowej²:

Próżnoś mię | pod kądzielą, j matko, posadziła,

Nie będę | ja jej przędła, | nie będę robiła.

Już ciebie w moich leciech | za mąż było dano I po mnie, Bóg się żegnaj, | matko, przyjechano.

(VI, ww. 79—82)

Często posługuje się Szymonowie — jak podkreślono już — typową dła poezji bukolicznej, a także dla poezji ludowej konstrukcją paralelizmu między światem przy™

*

1

H. W i n d a k i e w i c z o w a, op. cit., s. 201.

2» Ostatnio zwrócił na to uwagę W. Weintraub, O niektórych problemach polskiego baroku. «Przegląd Humanistyczny*, R. IV (1960), Nr 5, s. 16—17.

2

80 por. J. Krzyżanowski, op. cit, s. 90—92; K. Sądecki, Polska liryka mieszczańska. Pieśni r— Tąńcę — Pad* ivany. Jli^yów 1936, .s, 14—17, 102—103,