12908 SNC00480

7Q C2£ść I. Komunikowanie społeczne

Pojedyncze znaki wymagają organizacji. Układają się w tzw. kod lub system |y dów. Systemy znaków rządzą się regułami przyjętymi przez wszystkich użytkowników Ponieważ system kodów wytwarzany jest przez społeczeństwo, mówimy o społecznym charakterze komunikowania. Prawie każdy wymiar funkcjonowania człowieka w jp^ łeczeństwie uległ „skodowaniu”. Można wyróżnić kody zachowania, np. kody związa. ne z określonymi zawodami, z manierami, z grami zespołowymi, etc. oraz kody oznaczające, czyli systemy złożone ze znaków.

Kodowanie i dekodowanie polega na transformowaniu idei i uczuć, czyli znaczeń w symbole. Otganizacja symboli i zabudowywanie nimi komunikatu, wysyłanego do innego uczestnika procesu nazywa się kodowaniem przekazu. Proces odwrotny, tj. odczytywanie odebranego przekazu, interpretacja idei i uczuć w nim zawartych, nosi nazwę dekodowania. Dzieje się to z reguły bezwiednie, każdy człowiek bowiem koduje i dekoduje tak często, jak często porozumiewa się z innymi. Oba procesy zawierają także niewerbalne symbole, które w istotny sposób wpływają na kreowanie znaczeń pomiędzy uczestnikami komunikowania. Kodowanie i dekodowanie znajduje się w samym centrum procesu komunikacyjnego, z tego powodu poświęca się im tyle uwagi.

Język pozwala na komunikowanie znaczeń, na tworzenie, podtrzymywanie i zmienianie środowiska. Dzięki językowi można udzielić komuś informacji, szukać jej lub unikać uczynienia czegoś. Język pozwala ludziom być jednoznacznym lub dwuznacznym, można bowiem ujawniać swoje myśli i emocje, lub je ukrywać. Język wpływa na wszelkie aspekty ludzkich stosunków. Może także być źródłem werbalnego nieporozumienia.

Z językiem wiąże się nierozłącznie problem konotacji i denotacji znaków werbalnych. Słowa w każdym języku mają swoją denotację, czyli bezpośrednie znacznie, które pozwala je zidentyfikować. Jednakże spora liczba słów w różnych słownikach czy encyklopediach jest odmiennie definiowana. Oznacza to, że mają one kilka znaczeń i mogą je zmieniać w zależności od kontekstu, który w tym przypadku odgrywa niezmiernie ważną rolę. Jeśli kontekst nie jest dobrze rozumiany przez uczestników procesu komunikowania, prowadzi to do autentycznych nieporozumień. O ile denotacja odnosi się do standardowych znaczeń słownikowych, to konotacja ujawnia obszar emocji, uczuć i wartości związanych z poszczególnymi słowami. Konotacja odgrywa większą rolę w komunikowaniu interpersonalnym niż masowym czy publicznym, na tych bowiem poziomach mogłaby zakłócać efektywność procesów.

2.2. Klasyfikacja procesów komunikowania

2.2.1. Klasyfikacja ze względu

na zasięg uczestników procesu (poziomy komunikowania)

D. McQuail, teoretyk komunikowania masowego, zobrazował procesy komunikowania zachodzące na przykładzie piramidy. Kryterium wyróżnienia poszczególnych