12984 SDC17246

1.2. Stosowanie terminu „stygmatyzacja” 23

Obecnie termin „stygmat” jest powszechnie używany zarówno w życiu publicznym, politycznym, jak i badaniach w wielu krajach. Nie oznacza to jednak, że jego znaczenie daje się precyzyjnie zdefiniować. Prawdopodobnie trudności z jednoznacznym określeniem tego terminu wynikają z różnorakiego akcentowania komponentów tej kategorii pojęciowej - jako urazu, gdy mówi się i podkreśla sytuację podmiotu stygmatyzowanego, innym razem ma się na myśli dyskryminację i jej moralny sens (por. Colton i in., 1997), jeszcze innym razem akcentuje się rolę widowni, a więc osób, które stygmatyzują, jak np. w stwierdzeniu: „Stygmatyzacja homoseksualistów przybierała różny charakter w zależności od czasu i miejsca**. Niekiedy znów próbuje się podkreślać inercję, uporczywość trwania stygmatu, jak w przypadku słownikowego przykładu: „Stygmat pobytu w więzieniu"¹, jego irracjonalny charakter, np. w sformułowaniach typu: „stygmatyzacja z powodu jednej choroby nie jest równa stygmatyzacji z powodu innej, cierpieć na chorobę serca to nie to samo co cierpieć z powodu hemoroidów" lub próbuje się zaakcentować interakcyjny charakter stygmatyzacji, gdy stwierdza się: „dziecko (niedosłyszące) było stygmatyzowane w Masie, Me w nowej szkole, w Masie integracyjnej było traktowane jak wszystkie inne dzieci". Czasem podkreśla się lęk przed stygmatyzacją, np. ginekolog „wolał, nawet w sytuacji dziecka poczętego z gwałtu, odmawiać dokonywania aborcji, niż być narażonym na stygmat mordercy**. Podkreśla się takie szczególny charakter stygmatu jako różnicującego pole percepcji sty gma ty żujących i stygmatyzowanych, jak w stwierdzeniu: „Etykieta czy stereotypy mają inne znaczenie dla tego, kto się nimi posługuje, i dla tego, w stosunku do którego są stosowane" (por, Melchior, 2001, s. 263), czy w innym miejscu: „Odczucia osób napiętnowanych

1

Multimedialny Słownik fxti&k<Mmgki$ki on$nH>kfr polski Caknu (Itill podsie jako przykład użycia terminu _wftygmat^M, stwierdzenie: „Bycie nieślubnym dzieckiem przestało być dzii społecznym stygmatem* („Wegttimacy is no longer tka sociał tiigma Skat łt was*), ^;