13413 Zasady Wykładni Prawa L Morawski7

Rozdział N. Dyrektywy wykładni «^{1 2}<

i wobec tego nie mogą być interpretowane rozszerzająco można z powodzeniem przeciwstawić kontrargument, że przepisy tego rodzaju wprowadzają pewne uprawnienia dla obywateli, a jak wiadomo wszelkie prawa i wolności mogą i powinny być interpretowane rozszerzająco (por. wyżej). Także zatem i w tym przypadku cały proces interpretacji zostałby znowu sprowadzony do ważenia racji pro i contra określonemu rozwiązaniu interpretacyjnemu, co jest charakterystyczne dla podejścia argumentacyjnego.

Ewolucja od czysto sylogistycznego do argumentacyjnego modelu uzasadniania decyzji staje się zresztą wyróżniającym trendem w rozwoju współczesnych procedur stosowania prawa⁸. Jest ona szczególnie widoczna w orzecznictwie najwyższych sądów. Tendencja do argumentacyjnego podejścia do decyzji interpretacyjnych jest natomiast znacznie mniej zauważalna w judykaturze niższych sądów. Należy też zwrócić uwagę na fakt, że rozpowszechnianie się argumentacyjnego stylu uzasadniania decyzji sądowych wynika nie tylko z samej struktury logicznej rozumowań prawniczych, ale także z imperatywów funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w nowoczesnych, demokratyczno-liberalnych państwach. W państwach takich coraz bardziej kładzie się nacisk na obowiązek sądów do takiego sposobu uzasadniania swoich decyzji, w którym eksponują one nie tylko argumenty przyjęte przez sąd, ale również te argumenty, które sąd odrzucił. W tym ostatnim przypadku uzasadnienia sądowe z konieczności nabierają argumentacyjnego charakteru. Wszystko to nie wyklucza oczywiście tego, że w prostych, rutynowych przypadkach decyzje interpretacyjne mogą być tak oczywiste, że ich uzasadnienie da się zredukować do prostego sylogizmu. W sprawach złożonych, bogatych aksjologicznie, jest to jednak praktycznie niemożliwe.

Mówiąc o innych cechach dyrektyw interpretacyjnych warto też wskazać, że w wielu przypadkach są one sformułowane w tak nieostry i niejednoznaczny sposób, iż same wymagają wykładni⁹. Reasumując powiedzieć więc można, że z heurystycznego punktu widzenia dyrektywy wykładni stanowią raczej rady i wskazania, jak interpretować przepisy prawne niż ścisłe przepisy postępowania. Trudno jest więc odmówić racji twierdzeniu,

1

*    Por. na przykład, Inlerpreting Scatutes..., s. 21, 104; 155, I.. Morawski, Główne problemu współczesnej filozofii prawa, Warszawa 2000, s. 153; P. Kohler, 'iheorie des Recha. Eine Bmfihnmg, Wien-KÓln-Weimar 1997, s. 211.

2

   K. I,arenz, Methoderdehre der Rechtswissenschaft, Berlin-Heidelberg-New York 1979, *.229.

smm 67 ^{2 2}»