1703 art101

— 37 —

1799) przyjęło za zasadniczą jednostkę miar długości, za jeden metr, dziesięciomilionową część ćwiartki południka ziemskiego (0,513.074 sąż. par. czyli 443,290 linij paryskich).

W ten sposób zgromadzenie narodowe iraneu-skie ogłosić mogło, że obdarza świat jednostką miar niezmienną, bo wziętą z samej przyrody, jednostką, któraby stokrotnie zatracona, mogła być znowu odnalezioną po tysiącach i setkach tysięcy lat. Na nieszczęście piękny teu zamiar zupełnie speluionym nie został, bo pomimo nadzwyczajnej dokładności pracy pomiar ten francuski nie jest wolny od drobnych błędów, tak że metr ustanowiony w r. 1799, metr urzędowy (metre des arckwes, stąd, że ten metr legalny przechowywanym jest w archiwum państwa francuskiego), nie jest dokładnie, jak to zobaczymy, dziesięciomilionową częścią ćwiartki południka ziemskiego. Nie uwłacza to wszakże zgoła zasłudze uczonych francuskich i doniosłości ich pracy, która stała się podnietą dla innych krajów; za tym przykładem dokonano już w początkaah bieżącego wieku tyle pomiarów ziemi, że na ich zasadzie, jeszcze przeu upływem pierwszą] połowy stulecia, zdołał uakoniec Bessel obliczyć ze znaczną dokładnością wymiary ziemi.