1703 art101

—. 57

Pomiar luku równoleżnika, podobnie jak i po -łudnika, obejmuje część astronomiczną i mierniczą czyli geodezyjną; taostatnia ma na celu ozua-•czenie długości tego luku w miarach Unijnych i polega na trójkątowaniu, nie różni się zatem ui-czćm od takichże robót przy pomiarach południka; pomocy astronomii znowu tu wezwać potrzeba dla oznaczenia ile stopni wynosi ten luk zmierzony, czyli o ile stopni długości różnią się krań-cov e jego punkta; ale jeżeli już dokładne ozna-. ozenie stopnia szerokości połączone jest z isto-tnemi trudnościami, to btają się one daleko większe, gdy idzie o długość geograficzną.

Podstawędo oznaczenia długości geograficznych stanowi obrót dzienny ziemi, a raczej powodowany przez to obrót pozorny kuli niebieskiej, obja wiający się wschodem i zachodem słońca i wszystkich innych gwiazd. Południem nazywa się cljwila przejścia słońca przez południk danego miejsca, a że słońce posuwa się pozornie od wschodu ku zachodowi, w różnych przeto miej -scach południe przypada tern wcześnićj, im bardziej na wschód są one położone. Skoro zaś w ciągu 24 godzin słońce przebiega na niebie cały okrąg, czyli 360°, albo wciągu godziny 15“, dwa miejsca zatem, których chwila południa różni się o godzinę, różnią sie o 15° długości geograficznej; w ten sposób zćgar stał się przyrządem mierniczym do oznaczania długości geograficznej. Aby *np. poznać długość Warszawy względem Paryża,

I