17832 img397 (6)

Runy anglosaskie

Ludy germańskie licznie przybywały do Anglii w V wieku n.e. i wydaje się uzasadnionym domysł, że niosły ze sobą runy. Ponieważ runy angielskie mają cechy wspólne z fryzyjskimi i ponieważ odzwierciedlają zmiany dźwięków charakterystyczne dla obydwu wczesnych języków - angielskiego i fryzyjskiego, nasuwa się naturalny wniosek, że runy angielskie przybyły tutaj z najbliższego punktu znajdującego się na wybrzeżu Morza Północnego -z Fryzji (Friesland). Ale cały ten proces nie wydaje się aż tak prosty. Germanie, którzy najechali na Anglię, składali się z różnych ludzi i mogli przywieźć ze sobą rozmaitość runów, chociaż na początku dominowały anglofryzyjskie.

\(f	\	k	a
\N			i

Ryc. 7 Runy z Caistor-by-Norwich.

Doskonałym przykładem jest najwcześniejsza znana z Anglii inskrypcja runiczna, która pochodzi z wielkiego cmentarzyska ciałopalnego w Caistor-by-Norwich, w hrabstwie Norfolk. Jest ona datowana na około 400 rok n.e., a znajduje się na kości nadgarstka łani znalezionej w jednym z grobów i używanej przypuszczalnie do zabawy. Odczytujemy ją jako raihan, co wydaje się znaczyć „łania”, ale wartość inskrypcji leży częściowo w jej wczesnym pochodzeniu (teoretycznie przed początkiem inwazji anglofryzyjskiej na Anglię), a częściowo w formie runu h, który stanowi północne j~|, a nie anglofryzyjski kształt, . Przybysze, którzy przynieśli to pismo do wschodniej Anglii mogli przybyć z południowej Danii. Rozrzucenie późniejszych znalezisk wskazuje, że i inne z najwcześniejszych runicznych zabytków w Anglii mają powinowactwa skandynawskie.

Przedchrześcijańskie napisy z anglosaskiej Anglii ograniczają się do kilku obszarów, w większości na południu i wschodzie kraju: Kent i wyspa Wight (Sussex), wschodnia Anglia i wschodni Region Centralny. Występują na przedmiotach ruchomych i są krótkie, często źle zachowane i prawie zawsze o niejasnym znaczeniu. Dwa lub trzy przykłady posłużą za ilustrację. U wybrzeży morza w Selsey, w hrabstwie West Sussex, zostały znalezione dwa małe złote paski, które wyglądały jakby pochodziły z tego samego obiektu. Są ułamane na obu końcach i pofałdowane w zygzaki złożone z pięciu do sześciu elementów. Każdy kawałek ma wyryte runy. Jeden czytany jako „b r n r n ”, nie wygląda na to, aby mógł kiedykolwiek coś znaczyć. Drugi odczytany jako „a n m x ”, jest zbyt krótki do zinterpretowania i niekompletny.