16583 skanuj0066 (15)

134 EUDAJMONOLOGIA CZYLI NAUKA O Cl 1.1. I SZCZĘŚCIU C/l OWlli •

umożliwiających mu rozpoznanie, które z celów pośrednich prowad/.i *1 celu ostatecznego, a które odeń odwodzą. W tej sytuacji pytanie, gdzie > znajdują odpowiednie reguły wyboru, czyli zasady ustalające właściwe li* < świadomego działania człowieka, domaga się innej odpow iedzi, ani/* li odwołanie się do zgodności względnie niezgodności postępowania ludi kiego z ostatecznym celem człowieka. W związku z tym tylko to, co |u/ jest dobre i skądinąd jest dobre, prowadzi do szczęścia, a nie odw rotni, ponieważ prowadzi do szczęścia, przeto jest dobre. Jak się zdaje (choc n« wet niektórzy tomiści sądzą inaczej), cudojmonologiczna koncepcja tonu styczna tym się różni od innych (np. Biegańskiego), że nie zawiera w logicznych przesłanek do zbudowania etycznej aksjologii. Mimo to me li ci. wbrew temu co twierdzą znowu inni autorzy, statusu warunku moi.iln* go charakteru ludzkiego działania i dlatego stanow i integralną część chrn ścijańskiej filozofii moralności. Ten aspekt zagadnienia zasługuje je*liid na osobne omówienie. Dlatego wrócimy do niego w zakończeniu nim. szego traktatu.

4. Ogólna charakterystyka zaprezentowanej koncepcji szczęścia

Ponieważ termin „szczęście" bywa rozmaicie rozumiany przez różne ku mnki filozoficzno-ctyczne, a także jego potoczna intuicja przybiera bai.l swoiste zabarwienie znaczeniowe, dlatego warto pokusić się o uwydainu m* zasadniczych cech charakteryzujących chrześcijańską koncepcję szc/ę- i • Będzie lo tylko przypomnienie treści już znanych, ale występujących w m/ nych kontekstach

1° Chrześcijańska koncepcja szczęścia jest przede wszystkim koncc^ a obiekty w (styczną. Podstawowym bowiem czynnikiem kształtującym Irc--' doznania szczęścia jest dobro rozumiane jako realna rzeczywistość zaw «n i w otaczającym człowieka święcie. Dobro obiektywne bywa nazywane tak/-dobrem „prawdziwym". Dlatego tam, gdzie zachodzi dobro tylko wyimag* nowane czy tez wręcz fałszywe (nieprawdziwa wiadomość, fałszywy b.ud not, udawana miłość), mimo ewentualnej intensywności uczucia radości i pi jemności, człowiek ten nic osiąga szczęścia, ale tylko jego namiastkę. sa •**. ścic złudne, pozorne Prawdziwe szczęście zakłada tedy niezafałszowany ol* i świata, wiernie odtwarzający istniejące w nim dobra obiektywne.

2* Drugą cechą charakteryzującą chrześcijańską koncepcję szczęścia i jej perfckcjonizm, rozumiany jednak w sensie filozoficznym. Za cłem-¹ podstawowy i zasadniczy w określaniu bytowej zawartości stanu szc/ę i uważa osiągnięcie przez człowieka odpowiedniej doskonałości, natomi" przeżycie zadowolenia zarówno w sferze duchowej, jak też (tym bant/ |t w sferze zmysłowej ocenia jako elementy wtórne i |X>chodnc W jej u*.

......ni właściwy sens terminu ..szczęście*' jest następujący, udoskonalenie

.. i \ iek.i przez posiadane dobro, wyzwalające w nim siany radości i przy-

.....i Niewątpliwie przez swój perfckcjonizm koncepcja chrześcijan-

i - iii się zasadniczo zarówno od hcdonistyczno-utylitarystycznych po-J,.l. • i i szczęście, jak i od opinii potocznych.

Kolejną cechą chrześcijańskiej koncepcji szczęścia jest jego hicrar-M. znoić Cecha ta jest prostą konsekwencją faktu, że szczęście zakłada »< .    • odpowiednie dobro, dobra zaś są zhierarchizowane według natury

1.1.111 właściwej sobie doskonałości. W związku z tym zauważyć należy,

.....i prawdziwego szczęścia jest nie intensywność przeży cia szczęścia

... ... mwej sferze psychiki ludzkiej. Miarą tą jest miejsce posiadanego intwa w obiektywnej hierarchii dóbr. Dlatego dobra, które zapewniają silne ,, . ,u i stanów przyjemnościowych, ale równocześnie stoją nisko w hie-

.....im dóbr i stwarzają przeszkody w realizacji wyższych i doskonalszych

•. me przynoszą człowiekowi rzeczyw istego szczęścia Przeciwnie, są u ... u. /oj nieszczęściem. Kierujący się tą ideą etyk ir.ożc również powtó-. mc powiedzenie J. S. Milla, że lepiej być nieszczęśliwym Sokrate-„iiii/cli zadowolonym głupcem.

i    . \ vcie w chrześcijańskim rozumieniu jest wreszcie szczęściem sub-

.......w mym Sublimacja szczęścia za punkt wyjścia bierze złożoność natu-

,, luilAicj / różnych elementów, wśród których prymat dzierzą pierwiastki i... i . (dusza, rozum. wola). A zatem jednym z kryteriów świadczących

i, t • >ii ilości określonych stanów szczęścia będzie fakt. że przejawiają ... u sferze duchowych przeżyć człowieka, w stanach radości i zado-. i m i umysłu i woli, w tym, co nieraz nazywamy spokojem sumienia, czy-i ua czy pogodą umysłu. Ich wzniosłość i psychologiczna odręb-

....... i.ou.i, że są możliwe do osiągnięcia i przeżywania nawet przy rów-

/. ... ni doznawaniu przykrości i bólu w sferze uczuciowej. Mimo to do i • • u • .w *7C7ęściotwórczych należą również doznania zmysłowe, któ-i.im onijne zespolenie z przeżyciami duchowymi wnosi w strukturę /. ii i.i znamię zjawiska autentycznie ludzkiego, bo odpow iadającego psy-i .ii vi .mci naturze człowieka.

ii    . i pod uwagę wymienione cechy chrześcijańskiej koncepcji szczę-

i.i o niej powiedzieć, że jest koncepcją humanistyczną, ponieważ _kl... iiImijc się na człowieku jako podmiocie rozumnego działania wjego „i ' u?j innlstawowych dążeniach ku osiągnięciu |>cłni swego rozwoju, i |.iawdą jest również, że uwzględnia także transcendentne wymiary tych .i. i • Dogu upatruje ich ostateczny kres i dopełnienie. Na gruncie (akie* iv lenia nabiera cech koncepcji teistyczncj.

umie można koncepcję chrześcijańską scharakteryzować jako kon-inirgi alną. Obejmuje i harmonizuje bowiem całość elementów skła-. li aę na realne zjawisko szczęścia według miary ich wzajemnych , i. 111 |Hiwi.|/.inia / celem ostatecznym. Zawiera w sobie elementy kon-