19059 WP 1601056U Pro

TERESA KOSTKIEWICZOWA [94]

I żyć dobrze, i ludzkich strzec się trzeba gadek.

Wiem, za to od nikogo nie będę sądzoną,

Będąc wdową uczciwą, będę takąż żoną.

(akt III, sc. II)

W chwilę później padają słowa ostro kontrastujące z morali-styczną powagą zdań Podstoliny. Oto Fircyk każe „wpółtrzyź-wemu” juryście zapisać w intercyzie ślubnej, że zwalnia żonę z obowiązku wierności:

Owszem, wolno jej będzie, okrom próżnych strachów,

Ze wszelkim bezpieczeństwem dwóch mieć sobie gachów: Jednego przez wzgląd serca, drugiego z intraty;

Jeden, żeby był zacny, a drugi bogaty.

Co czyli będzie głośno, czyli potajemnie —

Wolno to wiedzieć wszystkim, byle tylko nie mnie.

(akt III, sc. 13)

Zarazem zastrzega on również sobie wolność od ingerencji w jego sprawy małżonki, która:

Choćby jego niewiary była pewna nawet,

Nie będzie na to sarkać, lecz odda wet za wet.

(akt III, sc. 13)

Deklaracja Fircyka jest w istocie aprobatą postawy, wobec której dystansowała się nieco wcześniej Podstolina, a zarazem kpiną z instytucji małżeństwa i utrwalonych norm obyczajowych. Intercyza taka, której treść przez Arysta nazwana jest łagodnie żartem, powinna dotknąć przede wszystkim przyszłą małżonkę, ta jednak kwituje ją pełnym czułej wyrozumiałości zdaniem: „Ledwie wie, że kochany, zaraz ton swój bierze” (akt , III, sc. 13), jakby zapominając o wygłoszonej przed chwilą oce- 1 nie takiego stylu życia. Wszystko pozostaje w zawieszeniu, do końca nie wiadomo, czy propozycja treści intercyzy to kolejny dowcip modnego trzpiota, czy też prowokacyjnie, ale serio sformułowany projekt na życie w wielkim świecie, przeciwstawiony przez Fircyka oczekiwaniom przybranej w maskę poczciwości Podstoliny i zachowaniom dawnego przyjaciela, przemienione-