2012 12 18 18 09

do 200 ht, t następnie do 450 ha (rrs. 3.13). W obrębie murów znalazły się tereny upraw, ogrody, a także otaczające właściwe miasto klasztory i osady. Stopniowo czworokątny kształt miasta rzymskiego przekształcał się w formę półkolistą opartą o lewy brzeg Renu.

Wraz z rozbudową administracji kościelnej i włączaniem nowych części Europy w strefę wpływu chrześcijaństwa siedziby biskupie ustanawiano również w nowych ośrodkach.

3.4. Miasta rozwijające się przy zamkach i klasztorach

Wiele miast rozwijało się przy zamkach będących siedzibą władców feudalnych. Budowa zamku wynikała z potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa. Z czasem w jego otoczeniu powstawały osady, w których rozwijały się handel i produkcja rzemieślnicza. Osady te skupiały ludność rzemieślniczą, tam również odbywały się targi. Pierwotnie osiedla, które rozwinęły się w pobliżu murów obronnych zamku, nie miały swoich umocnień. Rozbudowując się, osiedla handlowo-rzemieślnicze stopniowo przekształcały się w ośrodki o charakterze miejskim. Zaczęto otaczać je murami w taki sposób, że zamek oraz przylegające do niego miasto tworzyły jeden kompleks obronny (rys. 3.14). Powstawało miasto twierdza, którego najważniejszą częścią stał się dawny plac targowy przekształcający się w rynek (Kiełczewska-Zaleska, 1977: 178). Rynek był już nie tylko głównym placem handlowym, ale w coraz większym stopniu

Rys. 3.14. Wallingford (Anglia), przykład ośrodka rozwijającego się przy zamku — siedziby feudalnego władcy: C — zamek, M — plac targowy Źródło: Morris, 1984.

spełniał również funkcje administracyjne i reprezentacyjne, stając się centralnym punktem życia społecznego i działalności gospodarczej.

W przypadku wielu ośrodków proces ich powstawania był bardziej skomplikowany, a kształtujące się miasto powstawało z większej liczby elementów składowych. Dobrym przykładem takiego zjawiska jest położony nad Łabą Magdeburg, w którego granicach znalazły się powstałe niezależnie: twierdza z czasów Karolingów z IX wieku wraz z klasztorem z X wieku, wraz z bezplanowo ukształ

82