26917 str 068 069 (2)

35. STOPNIE WOJSKOWE

O stopniach wojskowych możemy powiedzieć to samo, co o jednostkach wojskowych: pułk pułkowi nie równy, więc i pułkownik pułkownikowi nie równy. Spróbuj zatem odpowiedzieć na pytanie, które z wymienionych stopni (urzędów) wojskowych zmieniły swą treść, a które w ogóle wyszły z użycia:

1.    regimentarz

2.    pułkownik

3.    porucznik

4.    generał

5.    strażnik polny

6.    pisarz polny

7.    oboźny

8.    rotmistrz 9- towarzysz

10. chorąży

Sądzimy, że odpowiedź na to pytanie będzie bardzo łatwa, więc stawiamy po jednym dodatkowym pytaniu:

1.    Jaki jest związek między regimentarzem a regimentem?

2.    Kto był starszy rangą, pułkownik czy rotmistrz?

3.    Kiedy pojawił się w wojsku polskim stopień porucznika?

4.    Wymień stopnie generalskie w czasach stanisławowskich, w okresie Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego.

5.    Które miejsce w hierarchii wojskowej zajmował strażnik polny?

6.    Kto był pierwszym, a kto ostatnim pisarzem polnym koronnym?

7.    Czy oboźnym mógł być tylko specjalista od urządzania warownych obozów?

& Jaki jest związek między rotmistrzem a rotą?

9. Czy, towarzysz mógł być namiestnikiem?

10. Jaka była różnica między chorążym koronnym a ziemskim?

36. BUttCZUKI I LITAURY

Tym razem pytania będą dotyczyły emocjonalnych form życia wojskowego, ale najpierw kilka informacji. Jeszcze w 1813 roku w nowo sformowanym pułku jazdy krakusów zamiast trębaczy znaleźli się buńczuczni, którzy przekazywali sygnały buńczukami. Był to już schyłek długiej kariery tego środka łączności w dawnym wojsku polskim. Ale buńczuki stanowiły też uzupełnienie chorągwi i sztandarów, a nawet pełniły rolę dystynkcji wojskowych — przed hetmanem wielkim noszono buńczuk o dwóch ogonach, a przed polnym buńczuk z jednym ogonem. Podobnie litaury i innego rodzaju bębny oraz trąby i piszczałki to nie tylko środki łączności, ale także doskonałe uzupełnienie pieśni wojskowych. Te ostatnie nie były jeszcze rozpowszechnione. Dopiero w końcu XVIII w., gdy litaury wyszły już z użycia, narodziła się prawdziwa pieśń wojskowa.

1.    Wymień najstarszą pieśń bojową polskich żołnierzy.

2.    Kiedy i w jakich okolicznościach został ustanowiony pierwszy polski order wojskowy?

3.    Z jakiego okresu pochodzi bandera i proporzec polskiej marynarki wojennej, uwidocznione na rysunku 3. (strona 70)?

4.    Czy znasz pierwsze słowa pieśni o Witoldzie, nawiązujące do bitwy pod Grunwaldem?

f. Z jakiego okresu pochodzą te dwie chorągwie królewskie, przedstawione na rysunku 5. (strona 70)?

6.    Którą z pieśni wojskowych nazywano „Marszem Kościuszki”?

7.    Czy potrafisz określić wiek, z którego pochodzi chorągiew hetmańska, ukazana na rysunku 7. (strona 71)?

8.    Który z rysunków, 8A i 8B, przedstawia buławę, a który buzdygan? Jakie było przeznaczenie tej broni obuchowej?

9.    Z którego okresu pochodzą trzy chorągwie wojskowe, przedstawione na rysunku 9. (strona 71)?

10. Kto jest autorem piosenki wojskowej: Tam na błoniu błyszczy Kwiecie?

69