27253 ScannedImage 48

9%

nić od mu_f odwlekał i odkładał na potem akt zrodzenia Mą dr oś ci • Dlatego wierzymy, że Bóg zawsze Jest Ojcem swego jednorodzonego Syna, który wprawdzie narodził się z niego i od niego pochodzi, jednakże bez jakiegokolwiek początku: ani takiego, który da się określić w czasie, ani takiego, który można sobie wyobrazić wyłącznie rozumowo i, że tak powiem, zauważyć jedynie w umyśle i duszy. Musimy więc wierzyć, że Mądrość została zrodzona przed wszelkim początkiem, który by się dał określić słowem albo pomyśleć (...)

. I, 2, 6# Aby lepiej zrozumieć, w jakim sensie Bóg jsst istotnie Ojcem swojego Syna, aastanówmy się, jak mamy zrozumieć stwierdzenie, że Syn jest "obrazem niewidzialnego Boga"* rozważmy więc przede wszystkim, co ludzie zazwyczaj nazywają obrazem. Otóż obrazem nazywamy niekiedy malowidło albo rzeźbę wykonaną w jakimś materiale, na przykład w drewnie lub kamieniu* niekiedy obrazem rodziciela nazywamy dziecko, jeśli zewnętrznie jest do niego bardzo podobne. Sądzę, że pierwszą definicję obrazu można odnosić do człowieka, który "został stworzony na obraz i podobieństwo boże"* nad zastanówmy się bliżej, gdy z pomocą bożą zajmiemy się interpretacją odnośnego ustępu Księgi Rodzaju. Z drugą definicją natomiast możemy zestawić obraz Syna Bożego, o którym teraz mówimy: Syn jgięjcujest "obrazem niewidzialnego Boga" w podobnym sensie, jak napisano w księgach historycznych, iż obrazem Adama był jego syn, Seth...

^rvObraz ten podejmuje jedność^natury i istoty Ojca i Syna. Jeśli bowiem "Syn podobnie czyni wszystko to, co czyni Ojciec", to przez jedność działania Ojca i Syna obraz Ojca kształtuje się w Synu, który przecież narodził się z niego jako jego wola pochodząca z umysłu. Dlatego też uważam, że wola Ojca wystarcza, by powstało wszystko, czego on so-. bis życzy: wypełniając bowiem swe Zamiary posługuje się on wyłącznie decyzją woli. Tym też sposobem powstała z niego istota Syna.

'Powinni się zgodzić na to zwłaszcza ci, którzy twierdzą, że jedynie Bóg Ojciec jest niestworzony, to znaczy nie pochodzi od nikogo. Musimy się bowiem strzec, aby nie uwikłać się w brednie ludzi, którzy wymyślają sobie jakieś bajki o odrywaniu się cząsteczek i w ten sposób próbują dsielló bożą naturę i Boga Ojca na części, mimo że najlżejsze nawet podobne podejrzenie, odnoszące się do istoty niecielesnej, stanowi najwyższą bezbożność i ostateczną głupotę: nie można wszak wyobrazić sobie nawet substancjalnego podziału bytu niematerialnego (...)

*11, 6, 2. Jednakże wśród tych wszystkich cudów i wspaniałości otaczających Chrystusa właśnie to jest najbardziej zadziwiające i niepojęte dla ułomnego rozumu ludzkiego, w jaki sposób możemy zrozumieć i jak many pojąć, że owa potęga boskiego majestatu, owo Słowo Ojca i Mądrość Bo-

ga, "w której zostały stworzone wszystkie byty widzialne i niewidzialne” _# zawarła się w ograniczonych rozmiarach człowieka, który pojawił się w Judei, że zstąpiła w łono kobiety, urodziła się Jako niemowlę i płakała tak Jak płaczą niemowlęta; Jak Chrystus mógł lękać się śmierci, co zresztą sam wyznaje stwierdzając: "Smutna Jest dusza moja aż do śmierci”, i w jaki sposób poniósł śmierć najhaniebniejszą w ludzkiej opinii, chociaż po trzech dniach zmartwychwstał.

Gdy zatem dostrzegamy w Chrystusie pewne cechy ludzkie do tego stopnia, że nie różnią się one niczym od niedoskonałości wspólnej wszystkim śmiertelnikom, a z drugiej strony widzimy w nim pewne właściwości boskie, które przysługują jedynie pierwotnemu i niewysłowionemu Bóstwu, wówczas rozum ludzki ogarnia zaskoczenie i zdziwienie, iż człowiek nie wie, gdzie ma się zwrócić, czego się trzymać i dokąd się kiero?/ać. Gdy myśli o nim jako o Bogu, widzi istotę śmiertelną; gdy znów wyobraża go sobie jako człowieka, dostrzega istotę, która pokonawszy królestwo śmierci powraca z trofeami, ze świata umarłych. Dlatego z całą bojaźnią i szacunkiem tak powinniśmy pojmować Chrystusa, ażeby w jednej i tej samej osobie podkreślać.prawdziwość obydwu natur: żeby w boskiej i nle-wysłowlonej istocie .nie dostrzegać czegoś niegodnego i niestosownego, a z drugiej strony nie sądzić, iż to, co się dokonało, było tylko -igraszką złudzeń. Oczywiście wyjaśnienie i wytłumaczenie tego zagadnienia ludziom przekracza miarę moich możliwości, talentu i wymowy, a sądzę, że również możliwości świętych apostołów; co więcej, wyjaśnienie tej tajemnicy jest może niemożliwe nawet dla wszystkich tych mocy niebiańskich (...)

Tertulian, Przeciwko Prakseaszowi, tłum. M. Michalski, ALP, s.

262 - 265.    ^

/Utwór napisany został około 213 r. w celu rozprawienia się z nieortodoksyjną nauką Prakseasza utożsamiającego Jezusa Chrystusa z Bogiem Ojcem./

2. Tak więc głoszą /prakseanie/, że w określonym czasie sam Ojciec,

Bóg i Pan wszechmocny, zrodził się i cierpiał jako Jezus Chrystus. My jednak zawsze wierzyliśmy, a teraz, jako bardziej oświeceni przez Para-kleta, nauczyciela wszelkiej prawdy, jeszcze silniej wierzymy w jednego wprawdzie tylko Boga, ale z zastrzeżeniem tzw. "ekonomii”, polegającej

~    ...........mmim<m

na tym, że ów jedyny Bóg ma również Syna, Słowo z siebie pochodzące, przez które wszystko uczynił, a bez którego niczego nie uczynił. Ono to zesłane w dziewicę i z niej zrodzone jako człowiek i Bóg, syn człowieczy i Syn Boży, nazywa się Jezusem Chrystusem; ono cierpiało, umarło i i było pogrzebane według Pisma - ono zmartwychwstało mocą Ojca i zostało