35776 Nartowska Różnice indywidualne0022

Ułatwiają zadanie również opracowane schematy wywiadów, zawierające nie tylko rejestr problemów dotyczących rozwoju i wychowania dziecka, które nauczyciel powinien poznać, lecz nawet sformułowane pytania, jakie należy stawiać rodzicom, oraz wskazówki dotyczące formy i przebiegu rozmowy (lub wywiadów)¹.

W naszych rozważaniach pominiemy więc sprawy ogólne, a skoncentrujemy się na omówieniu zagadnień związanych ze współpracą z rodzicami tych dzieci, które wykazują bądź odchylenia w rozwoju, bądź cechy indywidualni,¹ ■wymagające szczególnej interwencji wychowawczej Zarówno ze strony domu, jak i przedszkola.

W rozdziale I zwrócono uwagę na przyczyny i mechanizmy warunkujące kształtowanie się indywidualnych cech dziecka lub powstawanie zaburzeń w rozwoju. Położono nacisk na ścisły związek między przyczynami biologicznymi

1    społeczno-wychowawczymi. Niezależnie jednak od tego, jaki układ czynników występuje w każdym konkretnym przypadku, co jest przyczyną pierwotną, a co wtórną, wszelkie, działania korektywne z natury rzeczy mają charakter środo-wiskowo-wychowawczy. Wobec tego w centrum naszej uwagi powinny się znaleźć przede wszystkim dalsze możliwości rozwojowe dziecka

•    tkwiące w kierunku i rodzaju jego aktywności

oraz w warunkach i oddziaływaniach otoczenia. Celem rozmów i wywiadów z rodzicami nie jest więc odpowiedź na pytanie: dlaczego i na jakiej drodze doszło do wykształcenia określonych cech rozwoju i zachowania dziecka? Chodzi

przede wszystkim o stwierdzenie,i jak przeorganizować, zmodyfikować oddziaływania na terenie domu i jak scalić je z wysiłkami przedszkola, aby osiągnąć optymalne rezultaty w procesie dydaktycznym i wychowawczym.

Gzy takie sformułowanie celu rozmów i wywiadu oznacza, że nie interesujemy się przeszłością dziecka, jego rozwojem oraz warunkami wychowania we wcześniejszych okresach życia? Przeciwnie Sytyj! informacje te są dla nauczyciela nieodzowne, ponieważ pozwalają lepiej poznać dziecko na tle rodziny, z uchwyceniem dynamiki i zmienności jego sytuacji i oddziaływań dorosłych. Interesują has zmieniające się układy stosunków między dzieckiem a poszczególnymi członkami rodziny, interakcje zachodzące między dorosłymi, ich cechy osobowości, a co za tym idzie atmosfera wychowawcza domu. Informacje rodziców pozwolą również zrekonstruować proces wychowawczy, realizowany od najwcześniejszych okresów życia dziecka.

Wiadomości, które uzyskujemy w wywiadzie

0    dzieciach problemowych, nie powinny prowadzić do szukania „winnych”, do wskazywania błędów i odstępstw od zasad pedagogicznych, nie mogą też wpływać na stosunek nauczyciela do rodziców i dziecka. Przeciwnie —- powinny prowadzić do zrozumienia trudnych zadań rodziców

1    trudnych sytuacji dzieci. Wtedy dopiero można zastanowić się nad ukierunkowaniem dalszego wychowania, nad przekształceniem postaw rodziców w stosunku do dziecka, nad sposobami stymulowania rozwoju w pożądanym kierunku. Wywiad i rozmowy nauczyciela z rodzicami powinny mieć charakter * „roboczych” spotkań, podczas których dyskutuje się sprawy związane z obecną sytuacją dziecka, a więc i z jego

47

1

   Vademecum... jw. Warszawa, WSiP 1977; H. Nartow-ska: Metody stosowane w badaniu indywidualnym dzieci podejrzanych o zaburzenia rozwoju psychoruchowego. W: Materiały do nauczania psychologii. Pod red. L. Wo-łoszynowej, Warszawa 1973, PWN. Seria III, tom 2.