36818 SNV36430

Stanisław Staszic (1755 - 1826)

Stanisław Wawrzyniec Staszic urodził się w listopadzie 1755 roku w Pile, w rodzinie mieszczańskiej. Był najmłodszym synem Wawrzyńca Staszica, burmistrza Piły. Matka, Katarzyna w domu Mędlicka, wywodziła się także z mieszczan pilskich — ojciec jej piastował stanowiska pisarza miejskiego i burmistrza. Ród Stasziców osiadł w Pile podobno za czasów Władysława IV. Dziad Stanisława, Andrzej Staszic, także burmistrz Piły, wsławił się zwycięską walką ze starostą Cieńskim, który chciał odebrać miastu żyzne ziemie, dając w zamian piaski i wydmy. W czasie burmistrzowania ojca z kolei ciągnęła się sprawa ugody pomiędzy miastem a starostą co do wolnego wyrębu i pastwiska w lasach okolicznych. Ugoda została zawarta w 1759 r., a zabiegi o jej potwierdzenie przez króla trwały lat siedem. Ojciec Stanisława Staszica był człowiekiem światłym, wykształconym i troszczącym się o wykształcenie dzieci. W swej autobiografii syn określił go jako człowieka „wiele posiadającego nauki osobliwie w prawach rzymskich” i biegłego „w klasycznych rzymskich autorach”.

Stanisław Staszic miał troje rodzeństwa. Najstarszy brat Antoni, urodzony w 1743 r., spędził całe życie w Pile, gdzie był sekretarzem miejskim i zmarł w roku 1775. Drugi brat, Andrzej, starszy od Stanisława o lat dziesięć, obrał stan duchowny. Po skończeniu szkoły w Wałczu i seminarium duchownego w Poznaniu pełnił przez kilka lat obowiązki nauczycielskie w pańskich domach — Zbyszewskich i Biegańskich z Potulic, Sokolnickich z Chraplewa — a następnie wstąpił na drogę kariery kościelnej, skromnej zresztą bardzo, gdyż był najpierw wikariuszem, potem proboszczem, a na koniec prepozytem we Lwówku, gdzie dożył późnych lat. Zmarł w wieku lat osiemdziesięciu, w roku 1825. Siostra Anna, której daty urodzenia nie znamy, była trzecim z kolei dzieckiem w rodzinie. Wyszła za mąż za Jana Kunkiela, najprawdopodobniej drobnego szlachcica, o czym można wnosić z zachowanych dokumentów kupna folwarku przez małżeństwo Kunkielów w 1794 r., a więc wtedy, kiedy mieszczanie nie mieli jeszcze prawa nabywania ziemi.

iCU