Pozycja społeczna — to miejsce, jakie jednostka lub grupa, zajmują w strukturze społecznej. Wyznacza sytuację społeczną jednostki lub grupy poprzez konkretne zdefiniowanie przywilejów i obowiązków każdej jednostki lub grupy posiadającej określony status.
Stratyfikacja - ma też charakter hierarchiczny, uzależniona jest ona od struktury grupy, oraz od cech jednostek posiadających określony status.
Elementami stratyfikacji s^statusy społeczne.
Stratyfikacja różni się od struktury tym, że jest mniej trwała.
Stratyfikacja obejmuje rozkład prestiżu przypisanego do struktury.
Rola społeczna nie może być elementem ani pozycji, ani statusu czy też w odróżnieniu od osobowości, jest ona elementem pośredniczącym i integrującym ten układ.
Dzięki roli społecznej można wywierać wpływ na osobowość jednostki.
Teoria poziomów oczekiwań - celem jej jest wyjaśnienie procesu powstania struktur społecznych i stratyfikacji oraz wyjaśnienie działania tych struktur w specyficznych sytuacjach.
Poziomem jest pewien rodzaj uporządkowania elementów danego typu oczekiwań.
Jednostką procesu organizującego poziom jest sytuacja.
Status jest specyficznym elementem stratyfikacji grup społecznych składających się z szeregu czynników.
Czynniki statusu mogą być szczegółowe lub szerokie w zależności od tego z jakim poziomem' oczekiwań są związane.
Szczegółowy czynnik statusu — jest związany z określonym poziomem oczekiwań, to jest z oczekiwaniami, iż dana osoba może wykonywać określone zadanie.
Szeroki czynnik statusu —Jest on charakterystyką związaną zarówno ze specyficznym jak i z ogólnym poziomem oczekiwań.
Ogólny poziom oczekiwań to nieograniczony poziom oczekiwań, np., określenie, że ktoś jest zdolny bez określania tego.
Szczegółowy czynnik statusu ma wpływ silniejszy na powstanie nierówności społecznej w kategoriach prestiżu niż szeroki czynnik.
Utworzenie struktur potem stratyfikacji gronowych opiera sie na dwóch czynnikach statusu:
- szerokim — np., rasa, wiek, płeć, zawód. Działają one jako wskazówki dla jednostek, które rozpoczynają interakcję. Ta interakcja musi odbywać się według określonych reguł,
- szczegółowym.
Interakcja wywołana przez szerokie czynniki statusu ulega petryfikacji w postaci określonych wzorów tworzących układy, np., przełożony - podwładny, wzory te poczynają przekształcać się w zręby struktur i stratyfikacji małych grup a następnie wewnątrzgrupowych.
Procesy uogólniania statusu
Małe grupy podtrzymują wewnątrz grupy zewnętrzne różnice statusu. Utworzony raz układ prestiżu i władzy staje się w grupie stabilny, nawet z czasem sam się wzmacnia.
W procesie tworzenia się i krystalizacji struktur oraz stratyfikacji statusów istotna jest cecha, że stratyfikacja statusów generuje proces uogólniania statusu.
Proces uogólniania statusu polega na tym, że statusy osób zewnętrznych wobec określonej interakcji ulegają przeniesieniu i poczynają determinować jej istotne cechy.