44704 tomI (246)

248 Podstawy fizjoterapii

Stopień tych zaburzeń oddają też inne wskaźniki spirometryczne (p. następny rozdział). Krzywa spirograficzna przybiera tu charakterystyczny kształt ^rozciągniętej sprężyny” z licznymi „pułapkami dla powietrza

Mieszany typ zaburzeń oddechowych charakteryzuje się jednoczesnym wy stępowaniem cech obturacji i restrykcji, z ewentualną przewagą jednego lub drugiego typu tych zaburzeń. W spirometrii występuje wówczas lak obniżenie VC (poniżej 70% normy), jak i FEYj (poniżej 70% VC).

Z powyższymi zaburzeniami wiążą się też inne zaburzenia dotyczące mechaniki oddychania, będące raz przyczyną, a kiedy indziej skutkiem upośledzenia wentylacji. Dla przykładu można tu wymienić zaburzenia toru i rytmu oddychania. Niekiedy, np. podczas napadu duszności (p. niżej), chory przybiera specyficzną pozycję, opierając się przy tym rękami o podłoże {oriopnoe), dzięki czemu -poprzez unieruchomienie obręczy barkowej - uruchamia on pomocnicze mięśnie oddechowe. Jeśli choroba ma charakter przewlekły, to z tytułu częstego przyjmowania takiej pozycji utrwala się wdechowe ustawienie klatki piersiowej oraz zaangażowanie w oddychanie tylko górnej jej części. Pomocnicze mięśnie oddechowe przerastają, a udział dolnych partii klatki piersiowej, przepony i brzucha w procesie oddychania staje się minimalny lub całkowicie wyeliminowany, W niektórych przypadkach dochodzi nawet do paradoksalnych (odwrotnych) ruchów przepony. Z czasem wytwarzają się też przykurcze pomocniczych mięśni oddechowych, utrwala się znaczna deformacja klatki piersiowej i wada postawy, co jeszcze bardziej pogłębia upośledzenie wentylacji.

Jeżeli zmiany chorobowe zlokalizowane są jednostronnie, np. pizy zapaleniu opłucnej, chory z powodu bólu „oszczędza” zajętą stronę, przyjmując często ułożenie na tym boku. Usposabia to jednak do tworzenia się zrostów opłucnowych i utrwalenia „jednostronnego” oddychania oraz wytworzenia się wady postawy. Niekiedy, w rantach omawianych zaburzeń, obserwuje się tylko spłycenie oddechów. innym razem - wyraźne zaburzenia rytmu oddechowego z zachwianiem normalnego stosunku czasu wydechu do wdechu (obniżenie lub podwyższenie ilorazu oddechowego).

Zaburzenia dystrybucji powietrza polegają na nieprawidłowym rozdziale powietrza do poszczególnych pęcherzyków płucnych lub całych partii płuc. Do zaburzeń tych dochodzi wówczas, gdy istnieje przeszkoda w dopły wie powietrza do jakiejś partii pęcherzyków płucnych. W związku z tym, część z nich przewietrzana jest gorzej (lub wcale), a pozostałe lepiej. Pęcherzyki, do których powietrze nie dociera znajdują się w stanie niedodmy, natomiast te które wentylowane są lepiej - ulegają tzw. rozedmie zastępczej. W obrębie pęcherzyków płucnych, które nie są przewietrzane, nie dochodzi oczywiście do wymiany gazów krwi, co przy zachowanym krążeniu nosi nazwę tzw. „krążenia daremnego”. Ponieważ przepływ