47325 STR (3)

Zarys przedmiotu biojurysprudencji 19

Biojurysprudencja opiera się na założeniu poznawczym, że życie jest prewartością i prenormą wszystkiego, co istnieje, szczególnie prawa. Jest prewartością, ponieważ ma wartość samoistną, pierwotną i fundamentalną wobec wszystkich innych wartości jako ich źródło. Jest prenormą, gdyż kształtuje siebie samo - samonormuje albo samoporządkuje - jednocześnie wskazując uwarunkowania i granice wszelkiego innego normowania. Owa prenormą jest dostrzegana najwyraźniej w myśli prawa naturalnego, które z poznawania natury życia człowieka, społeczeństwa, świata i wyobrażeń bóstw wysnuwa odpowiednie zestawy norm. Wszystkie inne nurty myśli prawnej skupiają przeto swoją uwagę na wtórnych zagadnieniach, nie-wiązanych wprost z życiem jako prewartością i prenormą, co dostrzega i podkreśla biojurysprudencja. Gdy jednak myśl prawa naturalnego odznacza się wyraźnie filozoficznym charakterem, często spekulatywnym, biojurysprudencja opiera swoje poznawanie i jego rezultaty głównie na odkryciach naukowych.

Naukowe odkrycia komparatystyki prawniczej wskazują na konteks-tualizm jako niezbędny warunek epistemologii biojurysprudencji. Poznawcze znaczenie biojurysprudencji zależy bowiem od kontekstów, w jakich rozważane jest życie. Konteksty są nieodłączne od wszystkich zagadnień biojurysprudencji, ponieważ nie tylko określają rodzaj życia, ale i wskazują na jego otoczenie i uwarunkowania kulturowe. Zależność zagadnienia biojurysprudencji od kontekstu warunkuje poznawanie jego istoty treści i funkcji. Zróżnicowania kulturowe niemal wszystkich zagadnień biojurysprudencji pozwalają mówić o komparatystyce biojurysprudencji zarówno wewnątrzkrajowej, jak i międzynarodowej, aż do globalnej. Idee jednolitości kulturowej wciąż jeszcze należą do myśli nierealistycznej. Lokalne uwarunkowania decydują przeto głównie o wyborze rozważanych zagadnień, sposobach rozwiązywania i przyjmowania określonych rozstrzygnięć do praktycznej realizacji, z zamiarem przezwyciężania lub pogłębiania nierówności ludzi w ich dążeniach do utrwalania swojego możliwie najdłuższego i najlepszego życia. Biojurysprudencja tutaj uwzględnia konteksty wrażliwości lokalnych kultur na usuwanie głodu, nędzy, patologii, wojen, chorób, cierpienia, nienaturalnej śmiertelności.

Sposoby poznawczego uprawiania bioetyki, a także biojurysprudencji inspirowanej jej powstaniem i rozwojem są różne, mianowicie: antropocen-tryczne i kosmocentryczne, teoretyczne i empiryczne, opisowe i wartościujące, narracyjne i normatywne. Wszystkie one mają określone granice, wyznaczane przez prewartości i prenormy życia oraz własne możliwości poznawcze. Wspólną ich granicą ostateczną jest skończoność w sensie kresu życia człowieka, zwierząt i roślin. Ograniczenia wynikają także z niedoskonałości ludzkiego poznania, nietrafności osądu czy też wartościowania reli-