49825 Skanowanie 12 12 18 04 (8)

tów. Wychodząc z tego założenia wielu krajowych producentów zamawia formy w renomowanych narzędziowniach za granicą; wprawdzie mogą być one nawet parokrotnie droższe od krajowych, ale zapewniają większą wydajność i konkurencyjność rynkową. Racjonalne jest stosowanie zasady:

Nie jest ważne, ile forma kosztuje, ważne jest, jak prędko się zamortyzuje.

Większość rodzimych producentów wyrobów wtryskiwanych stosuje inną strategię, a mianowicie:

• żąda formy taniej,

• nie jest w stanie zamortyzować wysokich kosztów formy przy braku umów’ wieloletnich (nieustabilizowany rynek),

• najczęściej nie potrafi określić wymagań technologicznych i jakościowych formy,

• składa zamówienie, którego podstawą jest często wzór wypraski, szkic, model lub dokumentacja tradycyjna.

Skutki uwidoczniają się wówczas, gdy przychodzi do odbioru formy. Są to:

• wielokrotne próby,

• opóźniony termin uruchomienia,

• „nieoczekiwany” wzrost kosztów formy,

• przestoje, poprawki i remonty, a w produkcji:

• trudności przy wprowadzeniu pracy automatycznej,

• problemy technologiczne,

• brak rentowności i konkurencyjności,

• niższa trwałość formy.

Jak już powiedziano wcześniej, w wielu firmach oszczędności szuka się w inwestycjach, zwłaszcza narzędziowych. Zakup taniej formy może być jak najbardziej racjonalny, ale musi to być inwestycja uzasadniona technicznie. Ostatnio coraz więcej zamówień na tanie formy kierowanych jest do krajów dalekowschodnich. Najczęściej kupujący korzystają z usług firm pośredniczących. Forma jest w tym przypadku zwykłym towarem. W niższą cenę wliczony jest koszt ryzyka, brak serwisu i inne „niespodzianki”. Zdania na temat takich zakupów są podzielone.

Konstrukcja i wykonanie form o charakter2e innowacyjnym, a więc np. form o zwiększonej (konkurencyjnej) wydajności i trwałości lub form do produkcji wyrobów, którym stawiane są wyższe wymagania użytkowe (konieczność atestu), musi być zlecana wyspecjalizowanym narzędziowniom o dobrej renomie. Sukces rynków)’ jest wynikiem współpracy wykonawcy z producentem. Trzeba jednak liczyć się z tym, że koszt formy wykonanej w dobrej narzędziowni zawsze jest wprost proporcjonalny do stopnia jej skomplikowania, pracochłonności obróbek, jakości materiałów. Uwarunkowania wynikające z jej budowy mogą decydować nawet o specjalnej konstrukcji maszyny (rys. 2.2).

Rys. 2.2 Przestrzeń robocza wtryskarki dostosowana do konstrukcji formy piętrowej (HUSKY)

2.1 Kierunki rozwoju narzędziowni

Zapotrzebowanie rynku wymuszające produkcję tanich form o proporcjonalnie niskiej jakości hamuje rozwój krajowych narzędziowni. Wiele z nich nie może stosować nowoczesnych, ale droższych rozwiązań technicznych, ponieważ nie życzą sobie tego odbiorcy. Nawet jeśli dokumentacja wyrobu wykonana jest już w 3D, to przeprowadzenie symulacji uważa się za zbędny luksus.

Równocześnie wiele narzędziowni, np. wydzielonych z dużych mechanicznych zakładów państwowych, z braku innych zleceń podejmuje się konstruowania i wykonawstwa form wg zasad stosowanych przy produkcji narzędzi do obróbki plastycznej metali lub form odlewniczych. Dotyczy to również i tych wytwórców, którzy po prostu