52792 IMG165 (2)

te czary (J1^B). Forma ta jest typową dla Aⁿ (rzucanie czarów). Zdjęcie czarów odbywa się przez spalenie kożucha albo wypowiedzenie formuły: „Stań się znów dziewicą*’.

9. Ożywianie zabitego $®f. Z głowy usuwa się szpilkę albo martwy ząb (202, 206). Bohater zostaje skropiony „żywą” i „martwą” wodą.

da. Podobnie jak przy odwróconym porwaniu (oÓpaTHoe noxHmeHHe) jedno zwierzę zmusza drugie do działania, tak i tutaj wilk łapie kruka i zmusza jego matkę, by przyniosła „żywą” i „martwą” wodę (168). Takie ożywianie z uprzednim zdobyciem wody można ująć w odrębną podgrupę (symbol JI¹*)¹.

10. Uwolnienie uwięzionego (JI^lQ). Koń wyłamuje drzwi prowadzące do lochu i uwalnia Iwana (185). Pod względem morfologicznym forma ta nie ma nic wspólnego np. z wypuszczeniem ducha leśnego, albowiem stwarza to pretekst do wyrażenia wdzięczności i przekazania środka magicznego, podczas gdy w pierwszym wypadku likwiduje się nieszczęście podane w zawiązaniu bajki. Ze szczególną formą uwolnienia mamy do czynienia w bajce nr 259: o północy władca mórz zawsze wynosi swego więźnia na brzeg. Bohater błaga słońce, aby go uwolniło. Słońce dwukrotnie spóźnia się. Po raz trzeci „zalśniły promienie

słoneczne i władca mórz nie mógł już wziąć go do niewoli”.

11. Zdobycie obiektu poszukiwań przybiera czasem takie same formy, jak zdobycie środka magicznego, tj. jest on ofiarowany, kupowany, wskazano jego miejsce itp. Oznaczamy je symbolami: JIZ¹ — bezpośrednie przekazanie, JIZ² — wskazanie.

XX. Powrót bohatera. Określenie: powrót (B03BpameHHe), symbol: i .

Powrót zazwyczaj przedstawia się w tych samych formach, co przybycie. Nie ma jednak potrzeby wprowadzania tu dodatkowo odrębnej funkcji, albowiem już sam przez się powrót oznacza pokonanie przestrzeni. Natomiast przy wyruszaniu bohatera w podróż nie zawsze tak jest. W ślad za wyruszeniem następuje tam ofiarowanie środka, np. konia czy osła, i dopiero potem odbywa się lot albo występują inne formy podróży. Tu natomiast powrót odbywa się od razu i przeważnie w tych samych formach, co przybycie. Czasem powrót ma charakter ucieczki.

XXI. Prześladowanie bohatera. Określenie: prześladowanie, pościg (npecjieflOBa-HHe, noroHH), symbol: lip.

1.    Prześladowca leci za bohaterem {lip¹). Smok dogania Iwana (159); wiedźma leci za chłopcem (205), gęsi lecą za dziewczynką (223).

2.    Bohater domaga się wydania

109

1

Uprzednie zdobycie wody można by interpretować tak samo, jak szczególną formę Z (otrzymanie środka magicznego).