59415 MRR8

OMMl Najbardziej osobiste i transcendentne przeżycia mistyczne noszą zawsze piętno danego momentu historycznego Prorocy izraelscy byli zależni od wydarzeń historycznych, które uzasadniały i usprawiedliwiały ich posłannictwo, zależni też byli od historii religijnej Izraela, co pozwoliło im na sformułowanie pewnych określonych przeżyć. Nihilizm i ontologizm niektórych mistyków roahaja-nistycznych — jako zjawiska historyczne, a nie jako osobiste przeżycia — nie byłyby możliwe bez spekulatywaych rozważań Upani-sjadów | bez ewolucji sanskrytu. Nie oznacza to, że w ekonomii ducha każda hierofania lub każde przeżycie religijne stanowią jedyny i niepowtarzalny moment. Wielkie przeżycia religijne tą podobne do siebie nie tylko ze względu na swą treść, ale 1 ze względu na swój wyraz zewnętrzny. Rudolf Otto uwypukli! zaskakujące po dohieństwa, jakie zachodzą między słownictwem Mistrza Eckhardta a słownictwem Siankary

Fakt, że hierofania -jest zawsze historyczna (tzn._Ł że zdarza się zawsze w określonych warunkach historycznych), nię przekreśla4śi charakteru ekumenicznego. Niektóre hierofanie mają przeznaczenie lokalne, inne posiadają lub nabywają wartość uniwersalną. Hindusi na przekład czczą pewne drzewo zwane Aśwattha; przejaw sacrum w iym gatunku roślinności jest oczywisty, tylko dla nich bowiem Ałwettita jest hiero/unii). a nie po prostu drzewem, A zatem ta hierofania jest nie tylko (jak każda inna) historyczna, ale również i lokalna Hindusom znany jest również symbol drzewa kosmicznego (Azu Mumii) j ta hierofania mityczno-symbaUczna ma charakter powszechny, gdyż drzewa kosmiczne można spotkać wszędzie w starożytnych cywilizacjach. Dodać należy, że Aśwattha jest czczona dlatego Ze wciela sakralność wszechświata w nieprzerwanej regeneracji, tj. dlatego, że wciela wszechświat, uczestniczy (partycypuje) w nim i symbolizuje wszechświat, który wyobrażają drzewa kosmiczne w różnych mitologiach (por. § 99). Ale chociaż Almttki wyraża tę samą symbolikę, która ujawnia się w drzewie kosmicznym, to jednak hierofania, która przeistacza dany gatunek roślinności w drzewo święte, jest oczywista jedynie w oczach ludzi należących do społeczeństwa indyjskiego.

Przytoczmy jeszcze jeden przykład hlerofanii wypartej przez samą historię narodu, w którym się dokonała: Semici w pewnym okresie historii czcili boską parę; boga burzy Baala i boginię płodności

9