55216 ScannedImage 93

jąc z siedziby niebieskiej ale nie odstępując od chwały Ojcowskiej, no-wym urodzeniem w nowym porządku zrodzony* W nowym porządku, ponieważ niewidzialny w swojej naturze, stał się widzialny w naszej, nieuchwytny chciał być ogamionym, istniejący odwiecznie począł istnieć w czasie* Pan wszechświata przyjął postać sługi, zasłoniwszy niezmierzoność swego majestatu, niecierpiętliwy Bóg nie zawahał się stać człowiekiem cierpię tliwym, i nieśmiertelny podlegać śmierci w nowym urodzeniu, ponieważ nietknięte dziewictwo nie zaznając pożądliwości udzieliło mu elementów ciała* Od matki natura tylko została przyjęta, nie grzech; a to, że narodzenie Pana Jezusa z łona Dziewicy jest cudowne, nie czyni Jego natury różnej od naszej* Ten bowiem, który jest prawdziwym Bogiem, jest także prawdziwym człowiekiem i nie ma żadnego "udawania” w tej jedności, gdyż wzajemnie się przenikają niskość człowieka i wzniosłość Bóstwa* «• Obie natury we wzajemnym połączeniu wykonują to, co do każdej należy, mianowicie Słowo Boże czyni to, co należy do Słowa Bożego - ciało zaś to, co do ciała*•• Jedna Osoba jest prawdziwie Synem Bożym i prawdziwie Synem człowieczym***

f* Rozważania o wierze chrześcijańskiej

Św. Augustyn, De doctrina Christiana (przekład: J. Sulowski),

. Warszawa 1989, s* 15 nu.

/Dzieło to, pisane przez wiele lat, opublikowane zostało około

427 r*/

Księga I, V*5* Rzeczy, którymi radować się należy, to Ojciec i Syn i Duch Święty - taż sama Trójca jedyna, najwyższa rzecz, a przy tym wspólna dla wszystkich radujących się nią* Czy jednak ona jest rzeczą? Czy raczej nie jest ona przyczyną wszechrzeczy? I czy sam termin "przyczyna " zdoła ją określić należycie? Niełatwo przecież jest znaleźć nazwę odpowiednią dla Rzeczywistości'tak wzniosłej* Najwłaściwiej jest wyrazić się, że Trójca ta to jedyny Bóg, a z Niego, przez Niego i w Nim wszystko* Tak więc są Ojciec i Syn i Duch Święty, a każdy z nich to Bóg, a wszyscy razem to jeden Bóg, gdy każdy z nich jest pełną substancją i wszyscy razem stanowią jedną i tę samą substancję* Ojciec nie jest Synem ani Duchem Świętym, Syn nie jest Ojcem ani Duchem Świętym, Duch Święty nie jest Ojcem ani Synem, lecz Ojciec jest tylko Ojcem, Syn tylko Synem, a Duch Święty tylko Duchem Świętym. Wszystkim trzem przysługuje ta sama wiekuistość, ta sama niezmienność, ten sam majestat, ta sama potęga. W Ojcu jedność, w Synu równość, w Duchu Świętym zgodność jedności i równości, a Trzej razem stanowią jedność ze względu na Ojca, równość ze względu na Syna, zjednoczenie harmonijne wszystkiego przez Ducha Świętego*

VII#7# Nawet ci, którzy uznają, czczą i wzywają innych bogów, czy to w niebie, czy na ziemi, kiedy pomyślą o Bogu nad bogami, to w taki sposób, aby umysłem swoim dosięgnąć coś, nad co nie ma nic lepszego ani wznioślejszego. Istotnie, pobudzają ich do tego różne dobra, częściowo podpadające pod zmysły cielesne, częściowo poznawane inteligencją duchową. Ufający zmysłom uznają za Boga nad bogami albo samo niebo, albo to oo na niebie jest najjaśniejsze, lub nawet sam świat. Oni to, jeśli usiłują wznieść się ponad świat, wyobrażają Go sobie jako coś świetlistego, albo coś nieokreślonego, albo też w takiej formie, jaka im wydaje się najdoskonalsza. A jeśli postać ciała ludzkiego stawiają wyżej niż inne formy, to w złudnym domyśle Go takim widzą. Natomiast gdy nie przyjmują jednego Boga nad bogami, lecz raczej wielu, albo nawet nieskończoną liczbę bogów równej godności, to i w tym wypadku w umysłach swoich wyobrażają ich sobie w takiej.formie, która zgodnie z ich wyobrażeniem przewyższa inne rzeczy cielesne. Tymczasem ci, którzy dzięki inteligencji starają się dojść do zrozumienia, czym jest Bóg, wynoszą Go ponad wszelkie istoty widzialne i cielesne, z natury duchowe i obdarzone inteligencją. Stawiają Go też wyżej niż wszystko co zmienne. I wszy*-scy starają się o wywyższenie Boga, a nie można znaleźć nikogo, kto wierzyłby, że istnieje coś lepszego niż Bóg. Tak więc wszyscy zgadzają że Bogiem jest to, co stawiają oni najwyżej ponad inne rzeczy.

Sw. Augustyn, Confessiones (przekład: Z. Kubiak), Warszawa 1937, 8. 153.

/To bardzo wymowne dzieło powstało w 1. 397 - 401./

Księga VII, 15. Przypatrzywszy się innym rzeczom, pojąłem, że Tobie zawdzięczają one swoje istnienie i że w Tobie istnieją wszystkie rzeczy skończone, lecz w inny sposób, niż przedtem mniemałem: istnieją w Tobie nie jak w przestrzeni, lecz dlatego, że Ty dzierżysz wszystkie rzeczy w Twojej prawdzie, jakbyś je trzymał w ręce. I wszystkie w takiej mierze, w jakiej istnieją, są prawdziwe. Pałsz bowiem to nie jest nic in-

$

nego jak mniemanie o istnieniu czegoś, co nie istnieje. Pojąłem też, że wszystkie rzeczy są dostosowane nie tylko do miejsc, w których istnieją, lecz także do swoich pór. I że Ty, któryś jest jedyny wiekuisty, nie po upływie nieprzeliczonych wieków zacząłeś działać. Albowiem wszelkie okresy czasu - i te, co przeszły już, i te, co przejdą - nie zapadłyby w przeszłość ani by nie nadchodziły, gdybyś Ty nie działał i nie trwał.