rzeń. Uczestnicy socjodramy zastanawiają się m.in. nad tym, czy owe wydarzenia i sytuacje są obiektywnym odbiciem omówionego wcześniej problemu, jakie powodowały one reakcje „widzów”, jakie znaczenie mają dla ostatecznego jego rozwiązania.
W zależności od określonego sposobu improwizowanej dramaty- Odmiana zacji rozróżnia się kilka odmian techniki socjodramatycznej. Są ni- techniki
mi np. technika lustrzana, technika zamiany ról i technika postępowa- socjodra-. , , , j . matyczne]
nia na odległość. Technika lustrzana polega na odtwarzaniu wydarzeń
lub sytuacji odzwierciedlających interesujący młodzież problem. Technika zamiany ról umożliwia na przykład komuś pokrzywdzonemu odegrać rolę tego, kto krzywdę wyrządził, a temu, kto krzywdę spowodował, odegranie roli pokrzywdzonego. Natomiast technikę postępowania na odległość przeprowadza się podczas nieobecności osoby, wobec której zamierza się zmienić nieprzychylną postawę grupy. Jest szczególnie użyteczna w przypadku uprzedzeń lub awersji w stosunku do kolegi (koleżanki) z pewnym defektem organicznym lub inną wadą.
Przeprowadzanie techniki socjodramatycznej — bez względu na [jej odmianę — trwa zwykle nie dłużej niż 30-45 minut. Najchętniej uczestniczy w niej młodzież w wieku 12-18 lat. Młodzież starsza i dzieci poniżej 12. roku życia są na ogół mniej podatne na jej wpływy.
Z dobrym skutkiem przyprowadza się ją w grupach jednorodnych pod względem wieku, poziomu wykształcenia, zainteresowań i doświadczeń życiowych.
Technika gier dramatycznych
Inną z technik opartych na dramatyzacji — oprócz techniki soc- Charaktery-jodramatycznej — jest technika gier dramatycznych, nazywana też za- styka tech-bawą w teatr. Różni się ona od socjodramy celem i tematyką impro-wizowanej dramatyzacji. W przypadku socjodramy chodzi głównie tycznych o rozwiązanie niepokojących problemów, związanych z dezorganizacją wewnętrznego życia w klasie szkolnej lub grupie wychowawczej.
W zastosowaniu zaś techniki gier dramatycznych uwzględnia się problemy o szerszym znaczeniu społeczno-kulturowym. Dotyczą one nierzadko np. zachowania uczniów poza obrębem klasy i szkoły; obejmują wiele spraw, z którymi mogą się oni spotkać w dalszym życiu, w tym także różne aspekty przestrzegania lub nieprzestrzegania ogólnoludzkich norm czy zasad postępowania społeczno-moralnego i obowiązujących w kraju praw. Dzięki temu technika gier dramatycznych stanowi —jak sugeruje Irena Wojnar (1984, s. 155) — „swoiste przygotowanie do wielkiej gry życia”.
Techniki oparte na dramatyzacji 245