70819 P13 (3)

potwierdzenia. Cyniczny krytyk mógłby powiedzieć, żt jest to tylko pobożne życzenie badaczy', chcących koniecznie zrekonstruować nie tylko kulturę materialną dawno minionych okresów (tu paleoam-ropologja i archeologia przychodzą z pomocą), ale także panujące wówczas stosunki społeczne i systemy wierzeń.

Antropologiczna teoria Schmidta szybko została porzucona Antropologia społeczna XX w. poszukiwała metody, która pozwalałaby wyjaśnić fakty życia społecznego i kultury, a me odtwarzać nieweryfi-kowalną ze względu na brak źródeł historie. Niemniej jednak zasługi Schmidta me mogą być pominięte. Zwrócił uwagę na nie doceniane przez ewolucjonistów znaczenie migracji i zapożyczeń dla rozwoju kultury. Sam nigdy nie prowadzi! badań terenowych, ale to z jego Inspiracji i dzięki jego energii zrealizowano wiele badan wśród nie znanych wcześniej kultur świata, dzięki czemu z kolei znajomość zróżnicowania kulturowego na świecie uległa niezmiernemu wzbogaceniu. Pismo „AnthroposA główny organ działalności naukowej werbistow. stało się prawdziwą kopalnią informacji o różnych zjawiskach kulturowych na całym świecie. Publikują w nim zresztą nie tylko misjonarze, ale także wielu innych badaczy o zupełnie odrębnych poglądach. Same zaś kryteria anaiizy dyfuzjonistycznej umożliwiły rozwój tzw. metody kartograficznej, użytecznej w badaniach niektórych problemów historii kultury.

Ważniejsze prace Wilhelma Schmidta

Die modernę Etlmologie, „Amhropos" 1906. t. 1, s. 134 -163. 318- 387.. 593-643. 950-997.

Die Siellung der Pygmaenvólker in der Emwicklungsgeschichte des Menschen. Stuttgart: Strecker und Scnróder. 1910.

Kulturkreise und Kuhurschichten in Siidamerika. „Zeitschrift fur Eth-riologie" 1913, t. 45. s. 1014-1124.

1'ólker und Kuhuren (wraz z Wilhelmem koppersem). cz. 1: Gescli-scliąfi und Wirischuft der \'ó/ker. Ragensburg: Habbel. 1924.

Die Spruchenfamilien und Sproehenkreise der Er de. Heidelberg: Winter. 1926.

Handbuch der verg!eichenden Religionsgesciiiduc zum Gebr uuch jur l 'or/esungen an Unirersiiaien. Seminarien usw. und zum Selbsi-studium. Ursprung urul i! 'crden d.;i kehgn/n. 1 !,coi ten und lut

sacheri, Munster: Ascłicnduifi. 1930.

High Goch m Hot ih 4mer icd. Gziord: (Ćluren-Juu PiCiS. 1932.

Handbuch Jer kleihocL der kuiiwhisiorischen EtimoU>gh \Z ump. i nieniami Wilhelma Koppersa). MiiiiSiei: Ascheiniorff. i937 Der Ursprwig dc Gonesidee. Eine hisiorisch-kruische urn! posil i w Siudie, Munster: Aschendorff. 1912-1955. 12 i. (t 1 jest rozszerzoną wersją serii artykułów pt. LOngine dc fidee de Diet. publikowanych wcześniej w „Amnropo^": 190$ - 1910. i. 3-5).