77923 pic 10 11 183656

Jeżeli w okresie zawieszenia wykonania środka dyscyplinarnego wychowanek dopuścił się ponownie przewinienia, zawieszony środek dyscyplinarny podlega wykonaniu, chyba ze ze względów wychowawczych dyrektor schroniska postanowi inaczej. Decyzję o uchyleniu, zawieszeniu, zamianie, skróceniu, darowaniu lub przerwaniu środka dyscyplinarnego sporządza się na piśmie i podaje do wiadomości wychowankowi, a jeżeli względy wychowawcze za tym przemawiają również innym osobom oraz dołącza do akt osobowych. W razie agresywnego zachowania się nieletniego, które może spowodować zagrożenie życia lub zdrowia innych osób bądź wyrządzić poważne szkody materialne, istnieje możliwość zastosowania środków przymusu bezpośredniego na podstawie unormowań prawnych, które zostały szczegółowo opisane w rozdziale dotyczącym zakładu poprawczego, dlatego nie wydaje się celowe powtarzanie ich w tym miejscu. Zainteresowanego czytelnika odsyłamy do właściwego rozdziału. Podobna sytuacja występuje w kwestii zasad korzystania z posług religijnych, zatrudniania i opieki postpenitencjarnej. Zasady te są identyczne jak w przypadku wychowanków zakładu poprawczego.

W przypadku samowolnego przedłużenia przez nieletniego pobytu poza schroniskiem, dyrektor schroniska jest zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia o tym organu, do dyspozycji którego nieletni pozostaje oraz prezesa sądu okręgowego, a Ministerstwo Sprawiedliwości o wydarzeniach nadzwyczajnych w schronisku.

Nieletniego skreśla się z ewidencji schroniska w przypadku zwolnienia ze schroniska, przeniesienia do innego schroniska lub umieszczenia w zakładzie poprawczym, areszcie śledczym lub zakładzie karnym. O skreśleniu nieletniego z ewidencji schroniska dyrektor schroniska niezwłocznie zawiadamia sąd rodzinny, właściwy okręgowy zespół nadzoru pedagogicznego oraz Ministerstwo Sprawiedliwości.

Zakończenie

Zgodnie z modelem sprawiedliwości naprawczej system resocjalizacji powinien być tak zorganizowany, by nieletni uczyli się odpowiedzialności za własne czyny. Jest to możliwe m.in. wtedy, kiedy reakcja organów państwowych na czyn karalny nieletniego będzie szybka i zdecydowana. Występujące przypadki kilkumiesięcznych (a czasami i dłuższych) opóźnień w wykonywaniu decyzji sądu o umieszczeniu nieletnich w schronisku czy zakładzie poprawczym są demoralizujące zarówno dla samego nieletniego, jak i dla jego otoczenia, gdyż na tej podstawie buduje się przekonanie, że nieletni są bezkarni, a system wymiaru sprawiedliwości jest niewydolny. Utrudnienia te wynikają m.in. ze skąpej i nierównomiernie rozlokowanej siatki schronisk na mapie Polski (przypominam, ze jest ich 18, ale nie są zlokalizowane w każdym województwie). Z drugiej strony prawo nieletniego do utrzymywania kontaktów z rodziną jest iluzoryczne, gdy przebywa on w schronisku oddalonym o 150 km od miejsca zamieszkania. Należałoby więc rozważyć potrzebę zwiększenia liczby schronisk, w których byłaby tylko jedna, 10-osobowa grupa wychowawcza (zminimalizowałoby to negatywny wpływ bardziej zdemoralizowanych wychowanków na tych, którzy są mniej zdemoralizowani). W takiej sytuacji realną okazałaby się współpraca schroniska z rodzinami wychowanków, nie tylko w kwestiach diagnostycznych, ale i terapeutycznych.

Schronisko ma bardzo ważną funkcję do spełnienia, gdyż to właśnie w nim powinien rozpocząć się proces resocjalizacji nieletniego. To tutaj nieletni powinien spotkać się z ofertą resocjalizacyjną skierowaną przez wychowawców, a ukierunkowaną na budowanie motywacji do zmian i pracy nad sobą. Warunki schroniska w sposób naturalny zaburzają homeostazę wychowanka, co aktywizuje go (a nawet zmusza) do poszukiwania innych sposobów zaspokajania własnych potrzeb. Stan ten zawsze związany jest z szansą na odnalezienie konstruktywnych, zsocjalizowa-nych sposobów regulowania swoich stosunków z otoczeniem, pod warunkiem, że wychowanek nie będzie poddany naciskowi negatywnej grupy nieformalnej. Wychowawcy schroniska muszą więc być profesjonalnie przygotowani do zaproponowania wychowankowi pomocy w odnalezieniu własnej, indywidualnej i satysfakcjonującej drogi życiowej. Czas pobytu nieletniego w schronisku nie może być jedynie czasem oczekiwania na wyrok sądu - wtedy jest czasem utraconej szansy.

BIBLIOGRAFIA

Betke C., Betke T., 2000, Zakład poprawczy jako placówka resocjalizacji nieletnich, [w:] Kontakty z ludźmi „innymi" jako problem wychowania, opieki i resocjalizacji, red. B. Kosek-Nita, D. Ras, Wyd. UŚ, Katowice.

Biuletyn RPO, 2000, Materiały, nr 41: Przestrzeganie praw wychowanków placówek opieki całodobowej (wyniki wizyt Rzecznika Praw Obywatelskich w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych w latach 1994-1999), Warszawa.

Bloch M., Moniuk M., Wach T., 2002, Program aklimatyzacji wychowanków schroniska dla nieletnich, „Opieka. Wychowanie. Terapia”, nr 1.

Borowski R., Wysocki D., 2001, Instytucje wychowania resocjalizującego, Wyd. Novum, Płock.

Górecki P., Stachowiak S., 2002, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Wyd. Zakamycze.

Gromek K., 2001, Komentarz do ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, Wyd. Prawnicze, Warszawa.

Grześkowiak K., Krukowski A., Patulski W., Warzocha E., 1991, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Komentarz, Wyd. Prawnicze, Warszawa.

469