80917 IMG�83 (3)

M JAKOŚĆ ŻYCIA W ZDROWIU I W CHOROBIE

Schalm kfl koncepcja jakości żyda Spełnia kryteria podejścia holistycznego, Według niego (1996) „jakość życia to konstrukt, który odzwierciedla pożądane warunki życia związane i ośmioma sferami życia jednostki, takimi jak emocjonalny dohrostan, relacje interpersonalne, dobrobyt materialny, osobisty rozwój, dobrostan fizyczny, samostanowienie, społeczne przynależenie i indy widualne prawa jednostki” (s. 121), Podstawowe wymiary jakości życia w ujęciu Schalocka wykazują podobieństwo do tych, jakie wyodrębniają Felce i Pcrry (1095). IWorzą one hierarchiczny układ - od fizycznego dobrostanu, aż po dobrostan emocjonalny (SchaJock, 2000, s. 119; ryc. 2).

Ryc. 2. Hierarchiczny model jakości życia w ujęciu R. Schalocka (2000, s. 119)

Każdy z wymiarów jest operacyjnie definiowany za pomocą trzech wskaźników oraz kategorii opisowych odnoszących się do poszczególnych aspektów jakości życia (Schalock, 2000; tab. 1).

Koncepcja ta ewoluowała w ostatnich latach, stąd w jednej z nowszych publikacji Schalock (2004) podaje bardziej precyzyjny, a mniej hasłowy opis, w którym pojawia się np. kategoria tożsamości (tab. 2).

Wskaźnikami fizycznego dobrostanu są: zdrowie, aktywność na co dzień czy możliwość relaksu, a wskaźnikami emocjonalnego dobrostanu - zadowolenie, koncepcja siebie, niski poziom stresu. Ocena jakości życia w tym ujęciu dotyczy subiektywnej oceny zadowolenia z różnych aspektów życia lub funkcjonowania - w jednej dziedzinie lub w kilku sferach jakości życia (Schalock, 2000; 2004).

Tab. 1. Wymiary, wskaźniki i kategorie opisowe jakości życia w koncepcji Schalocka

	Podstawowe wymiary jakości życia	Wskaźniki i kategorie opisowe
	Dobrostan emocjonalny	Bezpieczeństwo Duchowość Szczęście	Brak stresu Koncepcja siebie Zadowolenie
	Relacje interpersonalne	Intymność I Uczucia 1 Rodzina	Interakcje Przyjaźń Wsparcie
	Materialny dobrobyt	Stan posiadania Zasoby finansowe Bezpieczeństwo finansowe Żywność	Zatrudnienie Mieszkanie Status socjoekonomiczny I Ochrona
	Rozwój osobisty	Wykształcenie Umiejętności Samorealizacja	Osobiste kompetencje Celowa aktywność Rozwój
	Fizyczny dobrostan	Zdrowie Odżywianie się Wypoczynek Mobilność	Opieka zdrowotna Ubezpieczenia zdrowotne Czas wolny Aktywność na co dzień
	Decydowanie o sobie	Autonomia Wybory Decyzje	Samokontrola Kierowanie sobą Osobiste cele/wartości j
	Przynależność społeczna	Akceptacja Status społeczny Wsparcie Środowisko pracy ,	Działanie w społeczności Społeczne role Wolontariat Miejsce zamieszkania
I	^Jrawa 11 11	^łrywatność j /dział w głosowaniu | )ostęp do dóbr C	’odatki 1 ’rawo do własności )dpowiedzialność cywilna j

Źródło: Schalock (2000, s. 122).

Podsumowując Schalocka koncepcję jakości życia, można stwierdzić, że:

a)    ma ona charakter wielowymiarowy,

b)    podstawową miarą w ocenie jakości życia jest zadowolenie,

c)    jakość życia ma hierarchiczną strukturę,

d)    stosuje się różnorodne badania w celu wykrycia ważnych korelatów jakości życia,

e)    używa się wielu metod do oceny postrzeganej jakości życia.