Podane uwarunkowania rzutują szczególnie na współpracę pary: tworzywo-metal; przy współpracy tworzywa z tworzywem (zwłaszcza tym samym) można często przyjmować, że warunki użytkowania będą miały podobny wpływ na zmiany wymiarów.
Stosowanie wymiarów konstrukcyjnych wyrobu jako bazy wyjściowej do konstrukcji form jest przyczyną powstawania błędów i problemów z odbiorem wyprasek przekazywanych dalej, ponieważ podane tam wymiary i tolerancje są zawsze przez narzę-dziownię traktowane jako te, które będą podstawą oceny wyrobów przy odbiorze.
Najbardziej korzystna sytuacja występuje wtedy, gdy zamawiający formę wykorzystuje produkcję dla własnych potrzeb. Daje to możliwość dwustronnych szybkich uzgodnień.
Do tej poty nie została opracowana odpowiednia norma EN określająca dopuszczalne tolerancje wymiarów liniowych dla wyrobów z tworzyw sztucznych. Niektóre kraje Unii mają własne normy, a niektóre branże mają nawet własne zalecenia. W przemyśle motoryzacyjnym dobrze oceniana jest norma Renault 01-20-801. Narzędziownie zagraniczne nadal za wzorcową uważają niemiecką normę DIN 16 901 z roku 1982, określającą dopuszczalne odchyłki i tolerancje wyrobów wtryskiwanych, oraz związaną z nią normę DIN 16 749 z roku 1986, która podaje tolerancje elementów formujących w formach wtryskowych i prasowniczych.
Poszczególne narzędziownie, poszerzając zakres zaleceń zamieszczonych w normach, dostosowują je do swoich potrzeb (np. www.samapiast.ch).
W zależności od wielkości skurczu tworzywa można określić, jakie powinny bvć dopuszczalne tolerancje stosowane przy produkcji wyrobów o zróżnicowanej dokładności wymiarowej. W tab. 2 wymiarom ogólnym i wymiarom tolerowanym przyporządkowano oznaczone liczbami od 6 (najszerszy zakres) do 0,1 (najwęższy zakres) grupy dopuszczalnych tolerancji, jakie można przyjąć dla poszczególnych typów tworzyw.
W grupach tych (tab. 3 i 4) poszczególnym wymiarom podporządkowane są zalecane dopuszczalne tolerancje. Tolerancje wymiarów zależnych od tego, czy obejmują one płaszczyznę podziału formy, oznaczone zostały literą F.
Stopień przybliżenia tolerancji zalecanych dla precyzyjnych wyrobów z POM (Hosta-form) w stosunku do odpowiednich klas dokładności ISO dla obróbki wyrobów z me tali określa tab. 5.
Wielkość tolerancji produkcyjnych Tt wywiera oczywisty wpływ na dokładność wymiarową elementów formujących w formach wtryskowych. Spotyka się opinie, że tolerancje uymiarów gniazda formy Tf powinny być (szacunkowo) o rząd wielkości mniejsze niż odchyłki wymiarów Tt. Nie jest to wprawdzie zasada ogólnie obowiązująca, ale przy przyjmowaniu zlecenia ułatwia ocenę, czy narzędziownia jest w stanie sprostać stawianym wymaganiom. W tab. 6 zawarte są zalecenia, stosowane również w jednym z zakładów przemysłu zmechanizowanego sprzętu AGD, dotyczące tolerancji wymiarów elementów formujących w formach wtryskowych.
Tablica 2 Grupy dopuszczalnych odchyłek i tolerancji wymiarów dla wyrobów z poszczególnych tworzyw
1 Skrót i |
Tworzywa termoplastyczne |
Odchyłki do tab. 3 |
Grupy tolerancji do tabeli 4 | |||
wyroby zwykłe |
wyroby techniczne |
OJ C JO > i > £ ^ a |
wyroby precyzyjne specjalne | |||
PS |
1 PoBstyren |
3 |
2 |
1 |
0 |
T~^r1 |
SB Lsan |
Styren-Butadien |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 |
! Styren-Akrylonitryl |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 | |
ABS [asa I- |
Akrylonitryl-Butadien-Styren |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 |
Akrylonitryl-Styren-Akrylan |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 | |
PC |
PoHwęglan |
3 |
2 |
1 |
0 |
^ 00 |
Poliwęglan z włóknem szklanym ■) |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 | |
PMMA |
PoBmetaktylanmetylu |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 |
PVC-P |
PoBchlorek winylu (miękki) |
5 |
4 |
3 | ||
PVC-U |
PoBchlorek winylu (twardy) |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 |
PELD |
Polietylen malej gęstości |
5 |
4 |
3 | ||
PEHD |
PoBetylen dużej gęstości |
4 |
3 |
2 | ||
PP |
PoBpropylen |
4 |
3 |
2 |
_ | |
Polipropylen z talkiem1) |
3 |
2 |
1 | |||
PA |
PoBamid 6 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 |
PoBamid 6 z włóknem szklanym1) |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 | |
PoBamid 6 z kredą |
3 |
2 |
1 |
0 | ||
PoBamid 66 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |
PoBamid 66 z włóknem szklanym11 |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 | |
PoBamid 11 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |
PoBamid 12 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |
PoBamid 610 |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 | |
1__ |
PoBamid przezroczysty (amorficzny) |
3 |
2 |
1 |
0 | |
h IPOM - 1--^ |
PoBformaldehyd (PoBoxymetylen, Poliacetal) |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 |
PoBformaldehyd z włóknem szkla-lym11 |
3 |
2 |
1 |
0 |
00 | |
I PBT ] s |
PoBtereftalan butylenu |
4 |
3 |
2 |
1 |
0 |
olitereftalan butylenu z włóknem zklanym1) |
3 |
3 |
1 |
0 |
00 |
47