81045 ScannedImage 79

82 Rozdział II. Postacie sacrum

Pustyni, zwłaszcza po obszarze Cannig Stock Route, docierając na południe aż do Isaverton i do północnych terenów plemienia Djamindjung za rzeką Victoria. Wędrując ustanawiali rytuały Kurangara. Petri⁸⁷ przeciwstawia okres -gurangara, kiedy to panowały ciemności, drugiemu okresowi kreacji bugari-gara, kiedy to Dwaj Mężczyźni sprowadzili światło na świat odpychając niebo od ziemi.

Ganabuda/Gunabuda była to grupa kobiet dingari (w innej wersji była to jedna kobieta identyfikowana z Gadjeri lub Galwadly). Wędrując z miejsca na miejsce tańczyły taniec Bandimi. Był to taniec przygotowujący do obrzezania, kiedy to kobiety tańczą w rzędzie powłócząc nogami i żłobią równoległe bruzdy w miękkiej ziemi. Ale Człowiek-Jaszczurka Gadadjilga „Kręcąca Głowa” ujrzał ich i zaśpiewał zaklęcie miłosne djarada. Schwytał jedną z młodszych dziewcząt Mungamunga i odbył z nią stosunek, co było wadji (tabu, złe, nieczyste). Ganabuda były oburzone i zabiły go rozbijając jego penisa swoimi kijami-kopaczkami gana. Poszły dalej wciąż tańcząc bandimi i kręcąc warkotkami (wówczas były bowiem w posiadaniu świętych przedmiotów i nimi inicjowały młodzież). Starsze Ganabuda wysyłały młodsze dziewczęta, by zbierały pożywienie dla nich, w zamian pokazywały im różnorodne rytuały. Ale pewnego razu mężczyzna Djaluburu wykradł im te przedmioty i przekazał mężczyznom.

Cykle pieśni miłosnej magii djarada są typowymi „kobiecymi” rytuałami, których nie powinni znać mężczyźni (mężczyźni śpiewają djarada, lecz nie tańczą na nich), odgrywanymi na tym samym obszarze, na którym spotykamy mit i rytuały Kunapipi. Głównymi bohaterami pieśni są munga-munga w postaci jastrzębia, wrony i oposa. Jedną z postaci stwórczych przodków jest grupa kobiet (często dwie siostry w typie kobiet Untippa uAranda, Wawilak/Wauwaluk na Ziemi Amhema, Ertwaininga u Unmatjera itd.).

Przeznaczeniem każdego z przodków i postaci mitycznych jest transformacja, przejście przodka do Czasu Snu połączone z zaistnieniem pewnego materialnego znaku tego przejścia: a więc elementu krajobrazu, rysunku naskalnego, a nawet przedmiotu przenośnego takiego jak czuringa czy nurtunja. Obowiązuje przy tym zasada konsubstancjacji: to nie tylko symbole, ale w pewnym sensie sami przodkowie duchowo obecni są w tych obiektach. Termin mura-mura u Dieri obejmuje nie tylko przodka, ale i jego kult, należącą doń pieśń mura-wima, śpiewaną w czasie rytuałów, a także miejsce uważane za jego siedzibę.

Zgodnie z klasyfikacją Nancy Munn⁸⁸ w mitologii Wailbiri i Pitjanjara (wschód Wielkiej Pustyni Zachodniej) spotykane są następujące typy transformacji:

- metamorfoza (ciało przodka zmienia się w pewien obiekt materialny); w terminologii tubylczej stosuje się tu morfem -djari/-ri „stać się/zmienić się w”;

⁸⁷    H. P e t r i, Anthropological Research in the Kimberley Area, Western Australia, 1960 [maszynopis], za: B e r n d t & B e r n d t, op.cit., s. 265.

⁸⁸    N. D. Munn, The Transformation of Subjects into Objects in Walbiri and Pitjanjara Myth, [w:] Australian Aboriginal Anthropology, R. M. Bemdt [ed.], Nedlands 1973, s. 142.