85815 str 2 143

142 OGRÓD, ALE NIE PLEWIONY

Bo niech kto na szlacheckie pojźry dziś bankiety:

Przy wszelkich zwierzyn mięsie też frukty, też wety. Ja warcaby albo gram karty na pokoju,

¹⁰ A chłopek na mnie robi do trzeciego znoju,

Robi z dziećmi i z żoną, przymierając głodu,

Robi od wschodu słońca aże do zachodu,

Robi zbity: „Leż, panie, ni ocz się nie staraj!”

A któż by głupi za świat frymarczył się na raj?

¹⁵ Gdyby mi jeszcze niebo chłop wyrobił potem, Wykupiłbym się z raju, jako z galer, złotem.

28. PIJANY A DZIECIĘ PRAWDĘ POWIE

Przyjechawszy, stanąłem w gospodzie, do miasta;

Aż mi synka na służbę oddaje niewiasta. Chłopczyk raźny, gospodarz przyczynia się za nią. „Będzieszże — rzekę — ogon nosił mi za panią? ⁵ Przyjmę cię”. A ten zdrajca w skok na moje słowa: „Cóż dobrego mówicie! Albo ona krowa?”

Śmieją się wszyscy, i ja, ale myślę cicho:

I wrony na cię kraczą, nieszczęśliwa pycho.

29. DO JEGOMOŚCI PANA CHORĄŻEGO ZATORSKIEGO

Wiem ci. że drwa do łasa, że ryby do morza,

Że w Zawiśle z płonego pszenice Podgórza,

w. 14 frymarczyć — mieniąc, handlować.

29. DO JEGOMOŚCI PANA CHORĄŻEGO ZATORSKIEGO

tytuł: chorąży Zatorski — był nim w latach 1676—1687 Stanisław Morsztyn, poeta, tłumacz Andromachy Racine’a, przyjaciel W. Potockiego.

w. 2 w Zawiśle [...] Podgórza — na żyzne ziemie Zawisła (niosę) pszenicę z nieurodzajnego Podgórza.

Gorzałkę do Narola, do Kowna miód pity,

Że wino do Tokaju, do Włoch aksamity,

⁵ Małmazyją do Krety i, którego pełne

Gonduły, pieprz do Gdańska, do Anglijej wełnę, Że złoto do Paktolu, że do boru grzyby,

Bursztyny do Królewca i do huty szyby,

Że do Litwy mctresy, że do zduna garki,

¹⁰ Do Bochnie sól, do biegłych Holendrów zegarki, Żelazo niosę na Spisz, obrazy do Rzymu,

Kiedy cię uczestnikiem swego czynię rymu, Który, jako z pełnego, z twojej głowy, wora,

Sypie się do ksiąg, zacny chorąży Zatora!

¹⁵ Nie gardź przecie, bo chociaż u ciebie się rodzi, Domowemu przywoźne piwo nie przeszkodzi.

30. NIEDYSKRETNY GOŚĆ

Ledwie co mi postawią do obiadu stołek,

Aż w burce słuszny się zdał z pozoru pachołek. Ładownica przez ramię, klucz srogi za pasem,

Pytam: „Waszeć czego chcesz?” Odpowie mi basem: ⁵ „Stracony żołnierz, jadę z marsowego pola,

Takać wszytkich, jako mnie, czeka w Polszczę dola. Skoro staną traktaty, skoro zwiną płatek.

w. 7 Paktol — rzeka w Azji Mniejszej znana w starożytności ze złotodajnych piasków.

w. 9 do Litwy metresy — Litwinki uchodziły w okresie staropolskim za kobiety niezbyt surowych obyczajów.

30. NIEDYSKRETNY GOŚĆ

tytuł: niedyskretny — bezczelny, w. 5 stracony — tu: zubożały.

w. 7 skoro [...] płatek — gdy wszystko (wojna) skończy się pomyślnie, szczęśliwie.