72219 str 2 153

152 OGRÓD. ALE NIE PLEWIONY

Zapłacę i najdrożej, kto by je przepisał;

Pewnie moja nie uśnie, choćby ją kołysał”.

„Panie bracie, czego wiek długi człeka zbawi —

¹⁰ Uśmiechnąwszy się rzekę — fraszką nie nadstawi”.

39. DZIESIĘCINY

Wyganiając od jabłek Adama na zioła,

Z raju na świat, rzekł mu Bóg: „W pocie twego czoła Będziesz pożywał chleba”. Ach, biednież go pocą,

Którzy o nich własny snop ludzie po wsiach kłócą.

⁵ Cóż, wyjąwszy ubogich plebanów niewiele,

Żaden czoła dla chleba nie poci w kościele.

„Od wieku — rzeczesz — księża dziesięciny bierą,

Starego to zakonu było manijerą,

Kmin, hanysz, miętkę, ale pszenicę i żyta ¹⁰ Żeby miał ksądz wytykać, nikt się nie doczyta”.

„To jest Boża, żeby ksiądz z ołtarza żył, wola” —

Rzecze kto. Odpowiadam: „Z ołtarza, nie z pola,

A dziś nie wolno chłopu, aże bolą uszy,

Wziąć z pola krwawej swojej prace, choć wysuszy,

¹⁵ Póki jej ksiądz nie wytknie, póki nie przeliczy,

I częstokroć w gnój pójdzie dla owej wytyczy.

Często dla kasze dzieciom i kawałka chleba Własną swoję pracę kraść oraczowi trzeba.

Po staremu (cnotliwych nie kładę w to księży)

²⁰ Wziąwszy decymę, ślub, krzest i grób mu spienięży.

39. DZIESIĘCINY

w. 8 Starego [...] manijerą — był to obyczaj praktykowany już w czasach biblijnych (mowa o tym w Starym Testamencie). w. 10 wytykać — wyznaczać dziesięcinę, w. 16 wytycz — wyznaczenie, wybór (dziesięciny), w. 20 decyma — dziesięcina.

Pokój mają cnotliwi od takiej przywary,

W tym tylko winni, że złych puszczają bez kary”.

40. PŁÓTNO

•

Chwali się jedna pani chlubna, że istotnie

Dziesięć tysięcy złotych ma w bielonym płótnie. „Mogę się ja — rzecze frant — szacować na więcej: Nie dałbym, co mam w płótnie, i za sto tysięcy.

41. BISKUP KRAKOWSKI ZE SKOTAKIEM

Książę biskup krakowski, gdzieś jadąc z Siewierza,

Potkał blisko gościńca przy trzodzie pasterza.

A widząc, co się śmieje, patrząc nań, do zdechu,

Każe stanąć i pyta o przyczynę śmiechu.

⁵ Ten się [nic] nie zmieszawszy: „ Wielebny biskupie,

Gdzież święty Piotr w tak wielkiej jeździł, proszę, kupie? Nie miał srebra i złota, nie mógł wspomóc w groszu Kaleki — a tu srebrem stoją na łogoszu Okowani hajducy, wóz, woźnice z szorem;

⁰ Wżdy Twa Miłość na ziemi jego sukcesorem”.

Aż ksiądz któryś, co w tejże karocy z nim siedział:

„Siła wiesz, a tak małej rzeczy eś nie wiedział,

Że [był] tylko biskupem naonczas Piotr święty,

A krakowscy biskupi oraz i książęty”.

41 BISKUP KRAKOWSKI ZE SKOTAKIEM tytuł: skotak — pasterz bydła, w. 8 logosz — tu: tył karety, w. 9 szor — część uprzęży końskiej.

w. 14 krakowscy [...] książęty — biskupi krakowscy byli zarazem książętami siewierskimi.