umiejętność spostrzegania przedmiotów, zdarzeń, faktów, wyszukiwanie różnic i podobieństw, umiejętność odwzorowywania, składania obrazka według wzoru, wykonywanie działań według przedstawionej kolejności itp.
3) Sfera emocjonalno-społeczna - reakcja dziecka na różne sytuacje, wyrażanie emocji przeżyć, nastroje, stopień motywacji, stosunek dziecka do siebie, kolegów i osób dorosłych, umiejętności podporządkowania się poleceniom, nakazom, przestrzeganie umów, udział w pracach, przestrzeganie norm moralnych, kulturalnego zachowania się, stosunek do zwierząt i świata roślinnego.
4) Sfera ekspresyjna - uzdolnienia i zamiłowania, sposób wyrażania myśli i uczuć, uwrażliwienie na piękno otoczenia, muzykę, przejawiające się formy działalności ekspresyjnej.
5) Cechy temperamentu - ruchliwość, bierność, aktywność, apatia i przygnębienie, stopień przejawiania procesów pobudzania i hamowania.
Cechy prawidłowej obserwacji
Obserwacja jako metoda poznawania dziecka będzie w pełni wartościową metodą, jeżeli spełni wymagane warunki i reguły. Są nimi celowość, obiektywność, planowość, selektywność, dokładność.
Obserwacja celowa polega na jasnym sprecyzowaniu i określeniu celu, jaki ma być realizowany w wyniku postępowania obserwacyjnego. Przed przystąpieniem do obserwacji należy postawić pytania: Co chcę obserwować?, Kogo chcę obserwować?, Co muszę wiedzieć na ten temat?, Jakie zachowania pozwolą wnioskować o zaistniałym zjawisku. Warto pamiętać, że im węższy cel obserwacji, tym łatwiej o precyzyjne jego określenie, a tym samym o skuteczną jego realizację. Duża ogólnikowość celu może sprawić, że obserwuje się zbyt wiele zjawisk często mało istotnych. Obserwacja prowadzona bez dokładnego określenia celu pozbawiona jest z reguły wartości diagnostycznej.
129