88796 IMG156 (2)

szczurom (212); czarownik usiłuje uśmiercić bohatera zostawiając go przedtem samego na górze (243).

9.    Wroga istota staje do walki z bohaterem (#⁸). Baba-jaga walczy z bohaterem. Walka w leśnej chatce z różnymi mieszkańcami lasu bardzo często występuje w bajkach. Walka nosi charakter bójki, bijatyki.

10.    Bohaterowi pokazuje się środek magiczny i proponuje jego wymianę na rzecz, którą posia-d a (H^m). Zbójnik pokazuje kij (216); kupcy pokazują różne dziwa (212); starzec pokazuje miecz (268).

XIII. Reakcja bohatera na działania przyszłego donator a. Określenie: reakcja bohate-r a (peaKUHSi repoa), symbol: P.

Reakcja ta może być pozytywna lub negatywna.

1.    Bohater wytrzymuje próbęlub nie wytrzymuje jej (r¹).

2.    Bohater odpowiada na powitanie albo nie wita się (f²).

3.    Wyświadcza przysługę zmarłemu lub nie robi tego (P).

4.    Uwalnia uwięzionego (f⁴).

5.    Lituje się nad proszącym (i'⁵).

6.    Dokonuje podziału i godzi

spierających się (H)

Prośba spierających się — albo po prostu

sam spór, bez prośby — częściej wywołuje in-

ną reakcję. Bohater oszukuje spierających się, zmuszając ich np. do tego, by biegli za wypuszczoną strzałą, a sam tymczasem wykrada przedmioty sporu (/'^VI).

7.    Bohater wyświadcza jakąś inną przysługę (JT¹). Niekiedy owe przysługi odpowiadają prośbom, kiedy indziej zaś bohater wyświadcza je po prostu z dobroci serca. Dziewczyna częstuje napotkane żebraczki {114). Szczególną podgrupę mogłyby stanowić formy o charakterze religijnym. Bohater spala ku chwale bożej beczułkę z kadzidłem albo modli się o coś (115).

8.    Bohater ratuje się przed zamachem na niego, stosując wobec istoty wrogiej jej własne środki <r»). Wsadza babę-jagę do pieca w czasie wymuszonej próby pokazywania przez nią, jak to się robi (108); bohaterowie potajemnie zamieniają odzież z córkami baby-jagi i zamiast bohaterów wiedźma zabija własne córki (105); czarownik sam pozostaje na górze, na której chciał zostawić bohatera (243).

9.    Bohater zwycięża istotę wrogą albo nie pokonuje jej (/'*).

10.    Bohater zgadza się na wymianę przedmiotu, ale natychmiast stosuje jego siłę magiczną wobec dawcy (r¹⁰). Starzec proponuje kozakowi miecz-samosieczny w zamian za beczkę magiczną. Kozak dokonuje wymiany, ale natychmiast rozkazuje mieczowi, by odrąbał staremu głowę

91