94287901 djvu

NERWY OBWODOWE 159

niezbędnym jest, ażeby skóra łapki, którą uciskamy, była nieuszkodzoną, aby pozostawała w nieprzerwanym związku za pośrednictwem nerwów z rdzeniem, ażeby z kolei, jeżeli mamy wskutek ucisku wywołać ruch innych łapek, nerwy łączące, rdzeń z mięśniami tych kończyn również nigdzie nie był uszkodzone. Jeżeli przetniemy nerw, przypuśćmy odpowiedniej łapki po stronie drugiej, to ucisk ponowny może wywołać skurcz we wszystkich innych mięśniach prócz tych, których nerw został przecięty. Również nie otrzymamy żadnego skurczu, jeżeli przetniemy nerw łapki pierwszej, który łączy skórę z rdzeniem, lub jeżeli zniszczymy sam

Rye. 60.

Schematyczne przedstawienie najprostszych form układu nerwowego. Komórka zewnętrzna B. e. c. połączona z komórką mięsną m. c. zapomoeą pierwotnego

nerwu m. n.

rdzeń. Ponieważ wszystkie inne tkanki w t}^rch doświadczeniach pozostają nieuszkodzone i niezmienione, oczywiście więc, że przenoszenie się wpływu, jaki ucisk wywiera na skórę, odbywa się tylko zapomoeą nerwów.

W najprostszej swej postaci układ nerwowy właściwie może być zredukowany do prostej nitki, która łączy powierzchnię ciała zwierzęcego, zdolną do odczuwania wpływów zewnętrznych, z narządami, w których te lub inne zmiany mogą powstawać, np. z częścią kurczliwą protoplazmy zwierzęcia. Podobny stosunek Kleinberg wykazał u stułbi wód słodkich. Zwierzątka te posiadają t. zw. komórki nerwowo-mięśniowe, w których część powierzchowna jest natury nerwowej i służy tylko do odczuwania wpływów zewnętrznych, podczas gdy część głębsza, nieco wydłużona, posiada zdolność kurczenia się i jakby reprezentuje do pewnego stopnia protoplazmę