94283301 djvu

NERWY OBWODOWE 213

wych na podstawie przeważnie zjawisk odruchowych, t. j. czynności ośrodków nerwowych w rdzeniu lub mózgu. Jeżeli wskutek drażnienia nerwu nie otrzymujemy skurczu lub odruchu, to przyczyna może być dwojaka: z jednej strony brak skutku może nastąpić z powodu znużenia nerwu, z drugiej nerw może pozostać zupełnie nieznużonym, skutek zaś nie następuje tylko z powodu znużenia narządu końcowego. Oczywiście więc, że w tym przypadku wyłącznie rozstrzygającemi mogą być tylko badania nad samemi nerwami, a mianowicie badania zmian elektrycznych nerwu podczas czynności. Badania du Bois-Reymonda rzeczywiście wykazały, że obserwowane przez niego wahanie wsteczne stopniowo w miarę podrażnienia nerwu słabnie, nareszcie wskutek długotrwałego drażnienia może dochodzić do zera. Fakt ten świadczyłby niewątpliwie, że znużenie w nerwach w rzeczywistości ma miejsce; stanowczo przemawiają wszystkie najnowsze badania zjawisk elektr} cznych w nerwach.

Bernstein przeprowadzał podobne doświadczenia w inny sposób i stwierdził, że z jednej strony nerw w rzeczywistości może być znużony, z drugiej zaś, że znużenie to występuje znacznie wolniej aniżeli w mięśniach. W doświadczeniach swych Bernstein posługiwał się stanem anelektrotonicznym, wywoływanym w nerwie zapomocą stałego prądu o znacznej sile w celu spowodowania czasowej przerwy w przewodzeniu nerwu. Drażniąc nerw powyżej miejsca, przez które przepływał prąd, nie wywoływał skurczu mięśnia, ponieważ w okolicy stanu anelektrotonicznego nerw tracił zdolność przewodzenia, mięsień tedy przez cały czas drażnienia pozostawał w spoczynku. Przerywając prąd stały w rozmaitych okresach czasu, autor mógł się przekonać, czy stan czynny z miejsca podrażnienia jeszcze wychodzi i czy iest w stanie wywołać skurcz mięśnia lub nie. Z doświadczeń tych przedewszystkiem się okazało, jak już zaznaczyliśmy wyżej, że mięsień nuży się daleko prędzej, niż nerw. Następnie, biorąc do drażnienia dwa nerwy, z których jeden pozostawał w dolnej części pod wpływem prądu stałego, również autor się przekonał, że w chwili, kiedy wskutek podrażnienia z drugiego nerwu już żadnego skurczu mięśnia nie było można wywołać, pierwszy, drażniony przez ten sam czas, po usunięciu prądu stałego zawsze powodował jeszcze bardzo znaczny skurcz. Znużenie więc nerwowo - mięśniowego aparatu, jak stąd wynikało, zależało wyłącznie tylko od znużenia mięśnia. W podobny sposób Bernstein stwierdził, że nerw nie t}dko wolniej się nuży, ale również i zna-