94281101 djvu

NERWY OBWODOWE 191

cucha, w którym prąd przebiegał. Widzieliśmy, że przytem zachodzą zmiany w okolicy bieguna jednego i drugiego i że zmiany te są przyczyną nietylko powstającej różnicy pobudliwości w dwóch miejscach nerwu, ale zarazem i przyczyną stanu czynnego, który zawsze wychodzi z miejsca podniesionej pobudliwości. Jednak w doświadczeniach swych Du Bois-Reymond spostrzegł, że nerw może być podrażniony i w inny sposób, mianowicie zapomocą tylko jednego bieguna, szczególnie, jeżeli mamy prądy indukcyjne. Najłatwiej doświadczenie to możemy przeprowadzić, jeżeli nerw połączymy z jednym biegunem cewki indukcyjnej i w przewodniku tym umieścimy także klucz, zapomocą którego możemy go (przewodnik) zamykać lub otwierać, drugi zaś biegun cewki indukcyjnej odprowadzamy wprost do ziemi. Jeżeli teraz w cewce pierwszej będziemy przerywali prąd, to chociaż cewka druga nie jest zamknięta i prądy w niej nie powstają, jednakże przy każdem zamknięciu klucza w przewodniku łączącym jeden biegun cewki z nerwem otrzymamy podrażnienie nerwu i skurcz mięśnia, jeżeli działamy na nerw ruchowy. Możemy połączenie to ustawić też odwrotnie, t. j. łącznik idący od jednego bieguna cewki indukcyjnej przeprowadzić do nerwu, a od mięśnia lub nerwu w pewnej odległości odprowadzić go do ziemi. Również i teraz przy każdem zamknięciu klucza, jeżeli w cewce pierwszej prąd zostaje przei, wany, a odległość cewki indukcyjnej jest nieznaczną, otrzymamy skurcz, a nawet w tym przypadku skurcz powstaje daleko łatwiej, aniżeli w pierwszym.

Dalsze badania tego zjawiska wykazały, że nie jest rzeczą konieczną nawet bezpośrednie połączenie cewki indukcyjnej z ner-wami lub preparatem nerwo-mięśniowym, lecz, że można podrażnić nerw z równym skutkiem i bez takiego połączenia, jeżeli tylko oba bieguny cewki indukcyjnej są umieszczone w blizkiej odległości od siebie i jeżeli jeden z nich kończy- się w przewodniku o wielkiej powierzchni, jakimi są np. duża butelka lejdejska, kondensator lub wprost ustawione na szklanej podstawie metaliczne naczynie, np, gazometr i t. p. Jeżeli nerw połączymy z innym przewodnikiem, który nie zostaje w żadnym związku z przewodnikami prądu indukcyjnego, lecz kończy się również w drugiej butelce lejdejskiej lub w drugim gazometrze, znajdującymi się w blizkiej odległości od podobnych przedmiotów, połączonych z jednym z biegunów cewki indukcy-jnej. to przy każdem zamknięciu tego łącznika podczas prze-